達莊論 Da Zhuang Lun - Discussies over het begrijpen van de Zhuangzi

達莊論 Da Zhuang Lun - Discussies over het begrijpen van de Zhuangzi

[Ta Chuang lun]
Engelse titel: Making Sense of Zhuangzi / On understanding Zhuangzi

auteur / toegeschreven aan: Ruan Ji

Ruan Ji was een van de vertegenwoordigers van wat later de Xuanxue genoemd werd: de leer der mysteriën. Hierin werden vanuit een Confucianistische basis de volgende drie werken bestudeerd: de Yijing, de Laozi en de Zhuangzi.

Ruan Ji schreef bij al deze drie werken een essay. De Da Zhuang lun is het essay over de Zhuangzi.

De filosofie die in deze tekst uiteen wordt gezet licht dicht bij die van de essays over muziek (de Yuelun en de Yijing.

David Holzman stelt dat de tekst op het eerste gezicht lijkt op een taoïstische tirade tegen het confucianisme. het blijkt echter een veel complexer werk te zijn. Ruan Ji probeert een soort van eclectische synthese te maken van traditioneel confucianisme en taoïstische metafysica Dat maakt hem een interessante figuur in het denken van de derde eeuw. Wat Holzman bereft zou de tekst veel meer onderzoek verdienen dan dat het nu krijgt.

De tekst van het essay verkeert in een slechte staat en veel passages zijn niet volledig begrijpelijk, maar de algemene opzet en de richting van het gedachtegoed zijn duidelijk genoeg. Ruan Ji heeft een vorm gekozen die tussen het filosofische essay en de fu in ligt. Hij lijkt ook niet in staat zich op een andere manier uit te drukken. (Holzman 1976 p99) 1

In de dynastieke geschiedenis van de Jin (晉書 Jinshu) wordt de Da Zhuang Lun samen met de Biografie van Meester Grootmens tot het meest markante prozawerk van Ruan Ji genoemd (Jan de Meyer 2021 p 69).

David Holzman verwoordt het belang van het essay:

De betekenis van dit essay is tweevoudig. Het vertegenwoordigt Ruan Ji's meest uitgebreide poging om het post-Han confucianisme nieuw leven in te blazen met taoïstische metafysica. Tegelijkertijd laat het ons zien hoe zijn diepe ontgoocheling over de ontrouw en corruptie van hedendaagse confucianisten hem deed verlangen naar een soort 'heelheid' en 'eenheid' waarin de hele mensheid samen zou werken in een enkel, geïntegreerd organisme.

Zhuangzi en de taoïstische filosofie zijn natuurlijk alomtegenwoordig in dit werk, maar alleen als een 'methode', een superieure manier om de wereld te bekijken vanuit een meer verfijnd, metafysisch perspectief. Ze worden hier niet gezien als vernietigers van het oude confucianisme, maar als een methode om het te hervormen, om een soort 'spontaniteit' en kosmisch bewustzijn te injecteren in wat een uitgeholde en verengde politieke doctrine was geworden. Dit is het ware 'begrip van Zhuangzi', volgens Juan Chi; los daarvan, 'is zijn boek niet de moeite waard om over te praten'!

David Chai komt tot de volgende conclusie:

Ondanks dat het lijkt op een allegaartje van uitspraken die uit de Zhuangzi zijn overgenomen, is Ruan Ji's "Over het Begrijpen van de Zhuangzi" in werkelijkheid een slim opgebouwd compendium van theorieën en argumenten, ontworpen om zo veel mogelijk impact te hebben in een zo beknopt mogelijke uiteenzetting. Als een waardevol lid van de Xuanxue-beweging kon Ruan Ji zijn sociaal-politieke onvrede ventileren door zijn woorden te verhullen in de idealen en principes van het taoïsme. Het feit dat hij echt geloofde in het vermogen van het taoïsme om de menselijke conditie te verbeteren en de wereld terug te brengen naar haar inherente harmonieuze staat, is nog een reden om hem de aandacht te geven die hij verdient, maar tot nu toe niet heeft ontvangen. (David Chai 2020 p228)

Structuur van het essay

Jan de Meyer geeft aan dat de structuur van de tekst simpel is:

Een niet nader genoemde Meester wordt voorgesteld op een manier die herinnert aan die waarop Meester Grootmens werd geportretteerd 2. Hij wordt benaderd door een groepje confucianistische geleerden, waarvan er een het aandurft om advies te vragen. Het antwoord van de Meester, dat het grootste deel van de ‘Discussie’ in beslag neemt, is Ruan Ji’s interpretatie van de filosofie van de Zhuangzi. (..)

De laatste paragrafen van de ‘Discussie’ bevatten een beoordeling van de Zhuangzi. Die beoordeling begint ‘neutraal lovend’, wanneer Ruan Ji stelt dat Zhuang Zhou ‘vertelde over de subtiliteiten van de Weg en zijn Kracht, en de fundamenten van wuwei beschreef’. Meteen daarna krijgt Zhuangzi’s reputatie een eerste deuk, want volgens Ruan Ji zou Zhuang Zhou zijn boek enkel hebben geschreven om zich te vermaken. (..). Maar de echte mokerslag moet nog komen, want even later laat Ruan Ji zich ontvallen: ‘Maar hoe zouden de geschriften van Zhuang Zhou het vermelden waard zijn? [Hij] had nog nooit van de theorie van het Opperste Begin gehoord, of van de subtiele woorden uit de mysterieuze oudheid!’

[een paragraaf over de inhoud van de tekst volgt nog]

Noten

De verzuchting van Holzman dat de tekst meer onderzoek verdient stamt uit 1976. Ik kan me geen beeld vormen van de Chinese ontwikkelingen nadien maar ik kom nagenoeg geen westerse literatuur tegen over dit essay. Uitzonderingen daarop zijn een artikel van David Chai uit 2020 en Jan de Meyer die in zijn De Deugd en de Weg uit 2021 een complete vertaling van de tekst heeft opgenomen.
Ruan Ji’s Biografie van Meester Grootmens (Daren xiansheng zhuan) wordt gepresenteerd in de vorm van een debat tussen Meester Grootmens en drie andere mannen: een confucianist, een kluizenaar en een houthakker.

Literatuur en vertalingen

Hieronder kunt u een selectie maken van de verschillende publicatievormen en de taal. Ik beperk me tot vier taalgebieden (Nederlands, Engels, Frans en Duits). De meeste literatuur is overigens engelstalig. U kunt bij teksttype ook apart de vertalingen selecteren en U kunt desgewenst ook een specifieke auteur zoeken.

Boeken 1 tot 3 van de 3

Chai, David (2020). Ruan Ji’s 'On Comprehending the Zhuangzi'. In David Chai, Dao Companion to Xuanxue 玄學 (Neo-Daoism) hst 11, pag. 209-228 *.

Holzman, Donald (1976). Poetry and Politics: The life and works of Juan Chi (A.D. 210-263). *
Ook online.

Meer informatie...

Meyer, Jan de (2021). De deugd en de weg: Chinese disputen uit de derde en vierde eeuw. Boom. *
ISBN13: 978-9024431038

Meer informatie...

Boeken 1 tot 3 van de 3