Tao Yuanming 陶淵明

Vanaf dat moment leefde Tao Yuanming met zijn familie op en van het land, een teruggetrokken leven (Qian, zijn aangenomen naam, betekent 'verborgen' dat hij bezong in zijn gedichten, de zogenaamde akker-en-gaardepoëzie - de pastorale poëzie waarmee hij bekend werd. In tegenstelling tot zijn tijdgenoot Xie Lingyun nemen landschapsbeschrijvingen op zichzelf beschouwd in Tao Yuanmings werk een veel minder belangrijke plaats in. Xie richtte zich vooral op de wilde, vrije natuur, terwijl Tao odes schreef aan het vredige, idyllische bestaan van een landelijk, teruggetrokken leven. Natuurschoon, boeken, citer, alcohol of bezoek van vrienden vormden de troost voor gevoelens van eenzaamheid en frustraties, die dat leven óók met zich meebracht.

In zijn eigen tijd werd Tao, van wie zo'n honderddertig gedichten bewaard zijn gebleven, weinig gewaardeerd, juist vanwege zijn beschrijvingen van het alledaagse, landelijke leven, en vanwege zijn relatief eenvoudige stijl, die in schril contrast stond met de vrij barokke stijl die zijn tijdgenoten hanteerden. Tijdens de Tangdynastie kwam daar verandering in en sinds die tijd zijn er weinig dichters geweest die Tao Yuanming niet een groot voorbeeld noemden. Zijn 'Verslag van de Perzikbloesembron' * waarin hij een paradijselijk leven uiteen heeft gezet volgens de filosofie van Zhuangzi, is ongetwijfeld nog altijd een van de belangrijkste literaire teksten, met name het uitgebreide voorwoord dat aan het gedicht voorafgaat. Ook nu is hij nog altijd geliefd om het persoonlijke karakter van zijn gedichten. (Silvia Marijnissen 2012 Berg en Water - Klassiek Chinese landschapsgedichten p37-38)

Tao schreef in verschillende vormen: elegieën, uitwisselingsgedichten, offerliederen, gekoppelde verzen, liefdesverzen, vermaningen en geschiedenis. Toch is hij het best bekend om zijn veld- en tuingedichten (tianyuan), zoals ze later werden genoemd (in tegenstelling tot de berg- en stroomgedichten (shanshui) van zijn tijdgenoot Xie Lingyun). Dit zijn al zijn gedichten over het leven op het platteland en het werken op de boerderij. Zijn wijngedichten kunnen ook als een subcategorie worden beschouwd. Zijn stijl is eenvoudig en zijn gevoelens komen oprecht over, wat deze gedichten toegankelijk maakt voor verschillende culturen en tijdperken.

Wat betreft Tao Yuanming's ontvangst, werd hij in het laatste deel van zijn leven en direct na zijn dood voornamelijk gezien als een kluizenaar (iemand die zich terugtrekt uit een ambt) die ook poëzie schreef. Gelukkig werden zijn gedichten in bloemlezingen opgenomen en bewaard.

Hoewel de landelijke gedichten tot zijn beste behoren, is het belangrijk om ook andere gedichten uit zijn oeuvre te lezen om een volledig beeld van de man te krijgen. (Trotter 2022)

Zoals Tao Yuanming ze gebruikte in zijn verzen, werden wijn en chrysanten zijn persoonlijke symbolen. Een groot aantal oude literati hield van wijn, maar Tao Yuanming is een van de weinigen die de diepe betekenis van wijn kon herkennen en de menselijke waarheid begreep die het bevat. Wijn is nauw verbonden met het leven en de geschriften van Tao Yuanming. Voor Ruan Ji was wijn drinken een middel om te ontsnappen aan rampspoed of verdriet te verlichten, maar voor Tao Yuanming was het een manier om een toestand te bereiken waarin men zowel het zelf als de dingen om zich heen vergeet, een toestand die door wijn drinken kan worden bereikt. Tao schreef eigenlijk niet veel over de chrysant—hij noemt het slechts zes keer—maar omdat de regels "Ik pluk chrysanten bij de oostelijke haag, / Zorgeloos en tevreden, zie ik de zuidelijke heuvels" zo beroemd zijn, is de chrysant het symbool geworden van Tao Yuanming en in de Chinese literatuur een symbool van hoogstaande afzondering en losmaking van de wereld. Eigenlijk symboliseert, naast wijn en de chrysant, de eenzame wolk Tao Yuanming nog meer. (Knechtgens 2014 p112)