Xie Lingyun 謝靈運 [Hsieh Ling-yün]

Xie Lingyun 謝靈運 [Hsieh Ling-yün] (385-433)

In 402 erfde Xie Lingyun de titel van zijn grootvader als Hertog van Kangle (康樂公). Vandaar dat ook wordt aangeduid als Xie Kangle.

Xie Linyun (385-433) stamde uit een van de voornaamste families van de Zuidelijke Dynastieën
Hij wordt gezien als de grondlegger van de landschapspoëzie (山水 shanshui). De natuur was voor hem de uiterlijke verschijningsvorm van de boeddhistische en taoïstische Weg

De familie van Xie Lingyun (385-433) behoorde tot de rijke, machtige aristocratie van de Jindynastie (265-420), die samen met de keizer naar het zuiden was gekomen toen het noorden van China in 317 was veroverd door nomadische stammen uit het noorden.
Al vroeg, nog voor zijn twintigste vervulde hij een hoge post. Na een machtswisseling werd hij verbannen naar het district Yongjia. Binnen een jaar nam hij ontslag en hij trok zich in 423 terug op zijn landgoed in Shining (始寧) dat in de buurt lag. Hij had naast zijn landgoed ook nog een kleiner huis op de Rotsenpoortberg, waar hij zich regelmatig verbleef.

Toen Xie Lingyun zich terugtrok in zijn landgoed wijdde hij zich aan het schrijven van poëzie en het bestuderen van het boeddhisme. Deze periode bleek bijzonder productief voor zijn poëzie.
Hij bracht veel van zijn vrije tijd door in de bergen. Hij hield ervan om lange tochten te maken. Naar verluidt was hij een ervaren bergbeklimmer. Hij vond in de bergen zowel poëtische als filosofische inspiratie. Zijn lange rapsodie over het verblijven in de bergen (Shān jū fù 山居賦) is het meest uitgebreide berggedicht in de Chinese literatuur. Hij schreef bij deze rapsodie ook een lang commentaar.

In 427 werd Xie Lingyun terug naar het hof geroepen en benoemd tot directeur van de koninklijke bibliotheek. In deze functie nam hij deel aan verschillende wetenschappelijke projecten, waaronder de samenstelling van een geschiedenis van de Jin-dynastie en een catalogus van de keizerlijke collectie. Na twee jaar in de hoofdstad raakte Xie ontevreden over zijn gebrek aan invloed op beleid. In april 428 keerde hij terug naar Shi'ning om opnieuw een rustig leven te leiden en poëzie te schrijven.

In 431 viel hij voor de tweede keer in ongenade wegens vermeende gezagsondermijning, met als gevolg een verbanning nog verder naar het zuiden. In 433 werd hij uiteindelijk beschuldigd van gewapend verzet en vervolgens onthoofd. Op weg naar zijn executie scheen hij zijn prachtige baard af te knippen en aan een klooster te schenken, om deze als baard voor een beeld van Vimalakirti te gebruiken.

Xie was een van de eerste Chinese leken die Sanskriet leerde en was een expert in boeddhologische studies. Samen met twee boeddhistische monniken bewerkte hij een Chinese vertaling van de Mahāparinirvāṇa-sūtra. Hij schreef ook een commentaar op de Diamond Sutra en creëerde een reeks van acht lofzangen over de vergelijkingen in de Vimalakīrti Sutra om de vergankelijkheid van het menselijk lichaam te illustreren (zoals luchtbel, schuim, vlam, bananenplant, illusie, enzovoort).
Misschien wel Xie Lingyun’s bekendste boeddhistische werk is de “Bian zong lun” 辨宗論 (Disquisitie over het onderscheiden van de essenties), waarin Xie betoogt dat verlichting "in een oogwenk" kan worden bereikt.

Toch moet moet naast het boeddhisme en mindere mate het Daoïsme de invloed van het confucianisme in zijn leven ook niet worden onderschat. Hoewel hij soms het leven van de kluizenaar bezingt, uit hij ook herhaaldelijk zijn wroeging om het feit dat hij ver weg is van de vorst, zoals bijvoorbeeld in het gedicht 'Tegen de avond loop ik de Westelijke Boogschuttershal uit'.

(Bronnen: Marijnissen 2012 p55-56; Knechtgens 2014 p1599-1605; Idema & Haft (1995), p110-111)

Klassieke teksten

Literatuur

Boeken 1 tot 20 van de 29

Chan, Timothy Wai Keung (2012). Considering the End: Mortality in Early Medieval Chinese Poetic Representation. Brill. *
ISBN13: 978-9004222090

Meer informatie...

Chang, Kang-I Sun (1986). Six Dynasties Poetry. Princeton University Press. *
Ook online.

Meer informatie...

Doran, Rebecca (2011). Perspective and Appreciation in Xie Lingyun's 'Imitations of the Crown Prince of Wei's Gatherings in Ye'. Early Medieval China (tft), Vol. 17, pag. 51-73. *.

Meer informatie...

Dupuy, Gérard (2013). Xie Lingyun Poèmes de montagnes et d'eaux: L'expérience poétique du paysage dans la Chine du Ve siècle. L'Harmattan.
ISBN13: 978-2336002514

Meer informatie...

Eoyang, Eugene Chen (1973). The Solitary Boat: Images of Self in Chinese Nature Poetry. *.

Frankel, Frans H. (1976). The flowering plum and the palace lady: interpretations of Chinese poetry. Yale University Press.
Ook online.

Meer informatie...

Frodsham, J.D. (1967). An Anthology of Chinese Verse. Clarendon Press. *

Han, Tianran (2023). Beyond Landscape: Self-Expression in Xie Lingyun’s (385–433) Music Bureau Poetry and Imitation Poems Series. *
Ook online.

Meer informatie...

Hinton, David (2001). The Mountain Poems of Hsieh Ling-yün. New Directions. *
ISBN10: 0811214893
Ook online.

Meer informatie...

Huang, Harrison Tse-Chang (2010). Excursion, Estates, and the Kingly Gaze: The Landscape Poetry of Xie Lingyun. *
Ook online.

Meer informatie...

Idema, Wilt L. (2021). Dertig eeuwen Chinese poëzie: Van 'Het boek der Oden' tot het einde van het keizerrijk.
Herziene en uitgebreide versie van Spiegel van de Klassiek Chinese Poëzie uit 1991
ISBN13: 978-9492754301

Meer informatie...

Knechtgens, David R. (2014). Ancient and Early Medieval Chinese Literature III: A Reference Guide Part Three. Brill. *
ISBN13: 978-9004267886

Meer informatie...

--- (2012). How to View a Mountain in Medieval China. Hsiang Lectures on Chinese Poetry, Vol. 6, pag. 1-56. *.
Ook online.

Lee, Brigitta (2008). Commemorating Literary Perfection: Xie Lingyun’s (385–433) Imitative Remembrance of Ying Yang (d 217). Tang Studies, Vol. 26, pag. 39-63. *.

--- (2007). Imitation, remembrance and the formation of the poetic past in early medieval china . *

Meer informatie...

Liang, Yue-June (1999). Xie Lingyun: The redefinition of Landscape Poetry.

Meer informatie...

Mather, Richard B. (1958). The Landscape Buddhism of the Fifth-Century Poet Hsieh Ling-yun. Journal of Asian Studies, Vol. 18-1, pag. 67-79. *.

Meer informatie...

Owen, Stephen (1996). An Anthology of Chinese Literature- Beginnings to 1911. *
herziene editie maart 1997
ISBN13: 978-0393971064
Ook online.

Meer informatie...

Swartz, Wendy (2018). Reading philosophy, writing poetry: Intertextual Modes of Making Meaning in Early Medieval China. Harvard University Press. *
ISBN13: 978-0674983823

Meer informatie...

--- (2015). Xie Lingyun ji. In Wendy Swartz, Early Medieval China, pag. 418-421 *. Columbia University Press

Boeken 1 tot 20 van de 29