start > Klassieke teksten > Late Han tot Tang > tekst

文選 Wen Xuan - Selecties van verfijnde literatuur

文選 Wen Xuan - Selecties van verfijnde literatuur


Engelse titel: Literary Selections

auteur / toegeschreven aan: Xiao Tong

De Wen xuan (Literaire Selecties) wordt ook wel de "Chinese Anthologie" genoemd. Samengesteld door Xiao Tong (501-531), postuum bekend als de Kroonprins van Schitterende Pracht, is de Wen xuan de oudst bewaard gebleven verzameling van Chinese literatuur gerangschikt naar genre. Het bevat 761 stukken proza en poëzie van 130 schrijvers, die de periode van de late Zhou tot de Liang-dynastie beslaan.

Het omvat meesterwerken van de vroege Chinese literatuur uit zevenendertig verschillende genres. Het bewaart de meeste beste voorbeelden van fu (rijm-proza of rapsodie) en shi (lyrische poëzie) uit de Han, Wei, Jin, en de Noord-Zuid Dynastieën periode, evenals representatieve voorbeelden van inscripties, grafschriften, klaagzangen, elegieën, lofprijzingen, lofzangen, uiteenzettende essays, memoranda, brieven, voorwoorden, epigrammen en keizerlijke edicten.

Het was een van de belangrijkste bronnen van literaire kennis voor opgeleide Chinezen in de premoderne periode, en het is nog steeds de vademecum voor specialisten in de pre-Tang-literatuur.

Berend ter Haar geeft in zijn Het Hemels mandaat uit 2009 de volgende typering:

Aan het prinselijke hof van de Laing-dynastie wordt de Literaire Anthologie (wenxuan) gecompileerd, waarbij Xiao Tong traditioneel als auteur geldt, hoewel hij waarschijnlijk vooral is opgetreden als de patroon en gesprekspartner van de eigenlijke samenstellers. Als bloemlezing neemt dit boek de maat van de literaire productie aan poëzie en proza tot die tijd, en vormt tegelijkertijd de literaire canon van China’s vroegste tekstuele productie voor alle geletterden van de volgende eeuwen. Zij is een poging orde te scheppen in de literaire overlevering, een orde die nauw is verbonden met de politieke orde. Zij begint dan ook met het genre van de grote prozagedichten die de grandeur van het keizerlijke hof van de Han bezingen. Tijdens de Tang-dynastie is de Literaire Anthologie een van de belangrijkste teksten van de ambtelijke examens, zodat de invloed van deze bloemlezing in literair opzicht enorm zal zijn. Niet alleen vanwege haar eventuele literaire kwaliteiten, want er zijn ook andere kandidaten. Maar vooral omdat de Tang grote behoefte heeft aan symbolen van orde en eenheid, zoals de Literaire Anthologie die kan bieden. (Berend ter Haar 2009 p 118-119).

De twee meest omvangrijke categorieën zijn de fu (raposdie, dicht) en de shi (gedichten).

Fu - rapsodie

De fu categorie bevat 15 subcategorieen (zie 'tab indeling")
In zijn artikel Pre-Tang Anthologies (Wenecke 2017 p296-297) onderscheidt Knechtgens zes groepen:

A. Imperial Themes
1. “Jingdu” 京都 (Metropolises and Capitals)
2. “Jiao si” 郊祀 (Sacrifices)
3. “Geng ji” 耕籍 (Plowing the Imperial Field)
4. “Tianlie” 畋獵 (Hunting)

B. Travel
5. “Ji xing” 紀行 (Recounting Travel)
6. “You lan” 遊覽 (Sightseeing)

C. Yongwu (Poems on things)
7. “Gong dian” 宮殿 (Palaces and Halls)
8. “Jiang hai” 江海 (Rivers and Seas)
9. “Wuse” 物色 (Natural Phenomena)
10. “Niao shou” 鳥獸 (Birds and Animals)

D. Expression of Personal Sentiments
11. “Zhi” 志 (Aspirations and Feelings)
12. “Ai shang” 哀傷 (Laments)

E. Literature and Music
13. “Lun wen” 論文 (Literature)
14. “Yue” 樂 (Music)

F. Passions and Erotic Sentiments
15. “Qing” 情 (Passions)

Knechtgens geeft de volgende toelichting:
Het plaatsen van de keizerlijke thema's als eerste in de Wen xuan toont aan dat de samenstellers van de Wen xuan vasthielden aan de opvatting van de Han-dynastie dat de uiteindelijke zorg van literatuur de staat was. Sinds de oudheid zagen de Chinezen de hoofdstad als meer dan een stad. Het was allereerst het centrum van keizerlijke macht. Het was ook een symbool van het rijk en zelfs van het hele universum. Daarom namen geschriften over het bestuur van het keizerlijk centrum en het ordenen van het universum van nature de eerste plaats in de bloemlezing in.

De volgende thematische groep bestaat uit twee nauw verwante onderwerpen: reizen en bezienswaardigheden. Aangezien deze onderwerpen reizen en beweging betreffen, volgen ze natuurlijk op het laatste van de keizerlijke thema's, namelijk jagen. In het oude China werd jagen geassocieerd met reizen en excursies, waardoor de overgang van keizerlijke thema's naar reisgerelateerde onderwerpen opmerkelijk soepel is. Echter, in tegenstelling tot de fu over keizerlijke thema's, zijn deze stukken meer persoonlijke reisverslagen.

De volgende grote groep is yongwu 詠物, oftewel “gedichten over dingen.” Dit was een belangrijk onderwerp in de poëzie tijdens de Qi-Liang-periode (479–557). De yongwu fu was een in de Liang-periode een gevestigde vorm, en de behandelde onderwerpen konden vrijwel alles omvatten. Tijdens de Wei-Jin-periode (220–420), de gouden eeuw van de yongwu fu, werden zeven brede categorieën onerscheiden: hemelverschijnselen (zoals maan, zon, wind, regen); land en waterwegen; planten; dieren; door mensen gemaakte voorwerpen; gebouwen; en eten en drinken.

Misschien omdat de yongwu fu morele intenties uitdrukten, worden ze gevolgd door een groep gedichten die in de categorie zhi zijn geplaatst, waarvan een van de betekenissen “morele intentie” is. Dit zijn gedichten waarin de schrijver zijn persoonlijke gevoelens uitdrukt om frustratie over mislukte ambities te tonen of te klagen over de onrechtvaardigheid van het politieke systeem. Deze fu zijn serieuze stukken die belangrijke morele kwesties behandelen.

De fu in de zhi sectie worden gevolgd door gedichten die diepe gevoelens uitdrukken, die zijn geplaatst in de categorie ai shang 哀傷. Deze bestaan uit de klaagzang van een paleisdame die door haar heer is verlaten, klaagliederen over de dood van vrienden, en een stuk waarin de schrijver het verdriet van een weduwe beschrijft die rouwt om haar overleden echtgenoot. De sectie sluit af met twee stukken die de uiteenlopende gevoelens van mensen weergeven wanneer ze worden geconfronteerd met respectievelijk frustratie en scheiding.

De laatste twee categorieën van de fu sectie volgen niet zo gemakkelijk op de voorgaande thema's. De een na laatste categorie bevat een losse verzameling geschriften over literatuur en muziek. Muziek en literatuur, vooral poëzie, waren sterk verbonden met de uitdrukking van gevoelens. Misschien is dat de reden waarom Xiao Tong ze na de ai shang groep plaatste. De stukken over muziek bestaan voornamelijk uit een reeks yongwu stukken over muziekinstrumenten, zoals de panfluit, fluit, mondorgel en citer.

De laatste fu categorie bestaat uit werken die zijn gelabeld als qing, wat in deze context moet worden begrepen als “passie.” Qing is natuurlijk een beladen woord dat niet noodzakelijkerwijs als erotische gevoelens hoeft te worden begrepen, vooral niet in deze vroege periode. Drie van de stukken drukken milde erotische gevoelens uit. Twee van deze stukken gaan over een godin die stervelingen kan verleiden met haar seksuele charmes. Hoewel haar erotische aard wordt weergegeven in een van deze stukken (Fu over Gaotang 高唐賦), is het grootste deel van dit stuk gewijd aan een beschrijving van de bergen bij de kloven van de Yangzi-rivier, en had het stuk net zo goed in de categorie bezienswaardigheden kunnen worden opgenomen.

De ordening van de thematische categorieën in de fu sectie van de Wen xuan onthult een hiërarchie van waarden, van de belangrijkste thema's van staat en rijk tot de minst belangrijke, zelfs enigszins triviale onderwerpen, althans vanuit een traditioneel Confucianistisch perspectief, namelijk dat van erotische gevoelens.

Een soortgelijke ordening is te zien in de thematische groepen van de lyrische poëzie sectie, die ook is opgedeeld in thematische categorieën. De meeste gedichten in de eerste vier categorieën zijn bijvoorbeeld geschreven in het tetrasyllabische metrum van de Klassieken van Poëzie en behandelen de rol van Confucianistische morele deugden in het handhaven van de sociale orde.
(Knechtgens 2017 Pre-Tang Anthologies, in: Denecke, 'The Oxford Handbook of Classical Chinese Literature -1000 Bce-900ce', p296-297

Zie ook de Inhoudsopgave van de poëziepagina's

© oktober 2024

Indeling tekst

Onderstaand indeling is van Knechtgens (2015) in Chennault, Early Medieval Chinese Texts A Bibliography Guide, p381-82. De subgenres komen uit Knechtgens (1982) Wen xuan vol 1. In onderstaande tabel wordt het aantal opgenomen werken vermeld.

De Wen Xuan bevat 761 stukken proza en poezie van 130 schrijvers. De meest gebruikte versie verdeeld het werk in 37 genres:

pinyin vertaling #
1 賦 fù rhapsody - rapsodie, dicht 55
2 詩 shī lyric Poetry - lyrische gedicht 443
3 騷 sāo elegie - klaagzang 17
4 七 qī sevens -zeven 24
5 詔 zhào edict - keizerlijk edict 2
6 冊 cè patent of enfeoffment 1
7 令 lìng command 1
8 教 jiào instruction 2
9 |策文 cèwén examination question 13
10 表 biǎo petition 19
11 上書 shàng shū Letter presented to a superior 7
12 啟 qǐ communication 3
13 彈事 tánshì accusation 3
14 箋 jiān memorandum 3
15 奏記 zòu jì note 1
16 書 shū letter 24
17 檄 xí proclamation 5
18 對文 duìwén dialogue 1
19 設論 shè lùn hypothetical discourse 3
20 辭 cí song, rhapsodie 2
21 序 xù preface - voorwoord 9
22 頌 sòng eulogy 5
23 贊 zàn encomium 2
24 符命 fú mìng mandate to rule based on prophetic signs 3
25 史論 shǐ lùn disquisition from the histories 9
26 史述贊 shǐ shù zàn evaluations and judgments from the histories 9
27 論 lùn disquisition / treatise 14
28 連珠 liánzhū epigram / linked pearls 50
29 箴 zhēn admonition 1
30 銘 míng Inscription 5
31 誅 lei dirge 8
32 哀 āi lament 3
33 碑 bē epitaph / stale inscription 5
34 mùzhì grave memoir 1
35 行狀 xíngzhuàng conduct description 1
36 弔文 diàowén condolence 2
37 祭 jì offering 3

Sommige versies van de Wen xuan hebben achtendertig categorieën met de toevoeging van yi 移 (dispatch) tussen shu en xi. In de houtblokdruk editie van Chen Balang 陳八郎 uit de Zuidelijke Song, is een negenendertigste categorie, de nan 難 (refutation), toegevoegd.

De fu- en shi-secties zijn verder onderverdeeld in subcategorieën. Deze secties bevatten verreweg de meeste stukken.

Subgenres Fu - rapsodie / dichten

De fu-sectie heeft vijftien subcategorieën:

pinyin vertaling #
1 都京 jīng dū metropolises and capitals 8
2 郊祀 jiāosì sacrifices 1
3 耕籍 gēng jí plowing the sacred field 1
4 畋獵 tiánliè hunting 5
5 紀行 jì xíng recounting travel 3
6 遊覽 yóulǎn sightseeing 3
7 宮殿 gōng diàn palaces and halls 2
8 江海 jiānghǎi rivers and seas 2
9 物色 wùsè natural phenomena 4
10 鳥獸 niǎoshòu birds and animals 5
11 志 zhì aspirations and feelings 4
12 哀傷 āishāng sorrowful laments 7
13 論文 lùn wén literature
Dit is het essay wenfu van Lu Ji		 1
14 音樂 yīnyuè Music 6
15 情 qíng Passion 4

De fu's zijn door Knechtgens (Wen Xuan vol I-III) vertaald.

Subgenres Shi -gedichten

De sectie gedichten (shi) telt 23 subgenres. De werken in ieder subgenre zijn chronologisch geordend.

pinyin vertaling #
1 補亡詩 bǔ wáng shī supplying lost poems 6
2 述德 shù dé recounting virtue 2
3 勸勵 quàn lì exhortation and encouragement 2
4 獻詩 xiàn shī poems of presentation 3
5 公議 gōng yì lord's feast 14
6 祖錢 zǔ qián farewell banquet 8
7 詠史 yǒng shǐ recitations on history / poems on historical themes 21
8 百一 bǎi yī one of one hundred 1
9 遊仙) yóu xiān wandering in transcendency 8
10 招隱 zhāo yǐn seeking the recluse 3
11 反招隱 fǎn zhāo yǐn contra seeking the recluse 1
12 游覽 yóu lǎn sightseeing 23
13 詠懷 yǒng huái singing one's feelings
Deze sectie is vernoemd naar Ruan ji 's collectie Yonghuai Shi en bevat 17 van zijn gedichten (de nrs 1-17 in de standaardnummering (van o.a. Holzman)		 19
14 哀傷 āi shāng sorrowful laments 12
15 贈答 zèng dá presentation and reply / exchangepoems 72
16 行旅 xíng lǚ travel 36
17 軍戎 jūn róng military campaigns 5
18 郊廟 jiāo miào suburban and temple sacrifices 2
19 樂府 yuè fǔ folk songs / ballads 40
20 挽歌 wǎn gē funeral songs 5
21 雜歌 zá gē miscellaneous songs 4
22 雜詩 zá shī miscellaneous poems 93
23 雜擬 zá nǐ miscellaneous imitations 63

Brieven

De meest brieven zijn opgenomen in de 書 shū sectie. Maar ook in enkele andere secties treffen we brieven aan. David R. Knechtgens geeft in 'Letters in the Wen Xuan (2015)' een compleet overzicht van de brieven, voorzien van een korte beschrijving.

Toelichting

Xiao Tong legt in zijn voorwoord de principes die hij gebruikte bij de samenstelling en de selectiekeuze. Vier soorten werken werden uitgesloten:

1. Werken die traditioneel worden toegeschreven aan de Hertog van Zhou en Confucius, dat wil zeggen werken die gewoonlijk in de categorie "jing" (經), ofwel "klassieken", worden opgenomen.
2. De geschriften van Laozi, Zhuangzi, Guanzi en Mencius, wat betekent dat de werken van de "zi" (子), of de groep van de "meesters", zijn uitgesloten.
3. De toespraken van waardige mannen, loyale ambtenaren, politieke strategen en sofisten, die te vinden zijn in werken zoals de Guo yu (國語) en Zhanguo ce (戰國策).
4. Historische vertellingen en kronieken.
De laatste twee typen behoren tot de categorie "shi" (史), ofwel "geschiedenis".

Xiao maakt een duidelijk onderscheid tussen wat hij "wen" (文) noemt, oftewel "literaire" werken, en niet-literaire werken. Met literair bedoelde hij geschriften die "verbal coloration intricately arranged" and "literary ornament carefully organized” zijn. Ook vallen er werken onder "waarvan de inhoud het product is van diepgaande gedachten, en waarvan de principes tot het domein van literaire elegantie behoren."

Hij beschouwde de stijl van de klassieken, geschiedenissen en meesters als eenvoudig en functioneel, met een voornamelijk praktische rol. Sommige latere geleerden bekritiseerden Xiao omdat zijn definitie van literatuur te beperkt was.

De Wen xuan bevat in feite enkele stukken die tot de uitgesloten categorieën behoren. Bijvoorbeeld werken zoals het "Voorwoord bij de Shang shu", het "Voorwoord bij de Mao-versie van het Boek der Liederen" en het "Voorwoord bij de Zuo shi Chunqiu" door Du Yu (杜預, 222-284), die allemaal uit de standaardversies van de klassieken komen.

Literatuur en vertalingen

Toelichting bij de literatuur

Vertaling in Knechtgens Wenxuan vol III p211-232

Hieronder kunt u een selectie maken van de verschillende publicatievormen en de taal. Ik beperk me tot vier taalgebieden (Nederlands, Engels, Frans en Duits). De meeste literatuur is overigens engelstalig. U kunt bij teksttype ook apart de vertalingen selecteren en U kunt desgewenst ook een specifieke auteur zoeken.

Boeken 1 tot 9 van de 9

Knechtgens, David R. (2015). Letters in the Wen Xuan. In Antje Richter, A History of Chinese Letters and Epistolary Culture hst 5, pag. 189-238 *. Brill

--- (2015). The Wen xuan Tradition in China and Abroad. *.
Ook online.

Meer informatie...

--- (2001). Culling the Weeds and Selecting Prime Blossoms. In Scott Pearce, Culture and Power in the Reconstitution of the Chinese Realm, 200-600 hst 8, pag. 200-241 *. Harvard University Asia Center

--- (1996). Wen Xuan or Selections of refined Literature, Volume III: Rhapsodies on Natural Phenomena, Birds and Animals, Aspirations and Feelings, Sorrowful Laments, Literature, Music, and Passions. Princeton University Press. *
ISBN10: 0691635293

Meer informatie...

---, redactie (1987). Wen Xuan or Selections of Refined Literature, Volume II: Rhapsodies on Sacrifices, Hunting, Travel, Sightseeing, Palaces and Halls, Rivers and Seas. Princeton University Press. *
ISBN10: 0691630739

---, redactie (1983). Wen Xuan or Selections of refined Literature, Volume I: Rhapsodies on Metropolises and Capitals. Princeton University Press. *
ISBN10: 0691641560

Lee, Brigitta (2007). Imitation, remembrance and the formation of the poetic past in early medieval china . *

Meer informatie...

Wang, Ping (2012). The Age of Courtly Writing: Wen xuan Compiler Xiao Tong (501-531) and His Circle. *
ISBN13: 978-9004225220

Meer informatie...

Zach, Erwin Von (1958). Die Chinesische Anthologie, Volume 2: Übersetzungen aus dem Wen hsüan. Harvard University Press.
Ook online.

Meer informatie...

Boeken 1 tot 9 van de 9