start > Klassieke teksten > Late Han tot Tang > tekst
太极图说 Taiji tushuo
Tàijí túshuō
Engelse titel: Explanation of the Diagram of the Great Ultimate
auteur / toegeschreven aan: Zhou Dunyi
De Taijitu shuo 太極圖說 is een commentaar bij de Taijitu - het diagram van het verheven Uiterste (Adler: the Supreme Polarity Diagram). 1
Joseph Adler geeft in zijn Reconstucting the Confucian Dao uit 2014 een vertaling van Zhou's uitleg van het diagram (Zhuzi tu jie 朱子圖解) en zijn uitleg daarvan (Taijitu shuo 太極圖說). Zijn vertaling van de Taijitu shuo is ook opgenomen in de De Bary 1999 Sources of Chinese tradition p673-676).
De Taijitu shuo bestaat uit slechts 228 Chinese karakters maar is van groot filosofisch belang. De tekst werd later door Zhu Xi geprezen en hij waardeerde de tekst op gelijke voet met werken als de Yi jing en de Zhongyong. (Don J. Wyatt 2003 p593)
De Taijitu shuo is een belangrijke basis geweest voor de kosmologie en metafysica van het neoconfucianisme. Zhou legt in dit korte traktaat de verschillende componenten uit die worden geïllustreerd in het Diagram van het Grote Ultieme (zie plaatje hiernaast). Zhou's interpretatie haalt veel van zijn aanwijzingen uit de "Xici Zhuan - De Grote bespreking (Great Appendix), een van de 10 vleugels van de I Tjing. Bryan van Norden geeft als voorbeeld hoofdstuk 11 § 6:
Daarom , in de Veranderingen is er de Grote Oorsprong (Van Norden: Great Ultimate, van der leeuw: Verheven uiterste),
Die de twee oerkrachten [yin en yang] voortbrengen
De twee oerkrachten produceren de vier beelden.
De vier beelden maken de acht trigrammen (vertaling Han Boering 2001 I Tjing voor de 21e eeuw p441)
Dit citaat geeft een beeld van het universum als zijnde afkomstig van een oorspronkelijke eenheid (het Verheven Uiterste), die zich vertakt in twee complementaire aspecten (yin en yang).
Uitleg bij het diagram
We kunnen het diagram van boven naar beneden in vijf elementen opdelen.
A. (de bovenste cirkel) Wújí ér tàijí 無極而太極 niet-uiterste Verheven uiterste (van der Leeuw), Adler: Non-Polar (wuji) and yet Supreme Polarity (taiji).
De zin is dubbelzinnig . Een alternatieve vertaling is The Supreme Polarity that is Non-Polar (Adler)
B. (de 2e cirkel) Yáng dòng 陽動 en Yīn jìng 陰靜 - Yang is beweging, Yin is rust. (Adler Yang Activity, Yin Stillness.
De tweede cirkel van boven, met zijn halve cirkelvormige banden van zwart en wit, symboliseert de afwisseling en vermenging van yin en yang.
The Supreme Polarity in activity generates yang;yet at the limit of activity it is still. In stillness it generates yin; yet at the limit of stillness it is also active. Activity and stillness alternate; each is the basis of the other. In distinguishing yin and yang, the Two Modes are thereby established. (Adler in De Bary p673)
C. Het derde niveau in het diagram toont de Vijf Fasen (wu xing).
The alternation and combination of yang and yin generate water, fire, wood,metal, and earth. With these Five [Phases of] qi harmoniously arranged, the Four Seasons proceed through them. The Five Phases are simply yin and yang; yin and yang are simply the Supreme Polarity; the Supreme Polarity is fundamentally Non-Polar. [Yet] in the generation of the Five Phases, each one has its nature. (Adler p675)
De interpretatie van Zhou Dunyi lijkt af te wijken van de tekst in in de "Grote bespreking" van de I Tjing, waarin staat dat de "twee oerkrachten" de "vier beelden" genereren, bestaande uit groot yang, klein yang, groot yin en klein yin. Het vermogen van de Aarde om op te treden als een onbenoemde tussenpersoon tussen de andere fasen kan echter worden gebruikt om een correlatie te vinden tussen de Vijf Fasen en de vier Beelden. (van Norden 2014 readings in later Chinese Philosophy)
Zie ook hieronder de paragraaf Neidan Dao
D. Het vierde niveau Qiándào chéng nán 乾道成男 en Kūndào chéng nǚ 坤道成女. vertegenwoordigt de generatie van mannelijke en vrouwelijke principes.
The reality of the Non-Polar and the essence of the Two [Modes] and Five [Phases] mysteriously combine and coalesce. “The Way of qian becomes the male; the Way of kun becomes the female”; the two qi stimulate each other, transforming and generating the myriad things.
De passage uit de "Grote bespreking" stelt dat de vier Beelden de acht trigrammen genereren, en Zhou verwijst naar de mannelijke en vrouwelijke aspecten van de realiteit als Qián 乾 en Kūn 坤, termen die verwijzen naar de puur yang en puur yin trigrammen, ☰ en ☷. (van Norden 2014)
E. Wànwù huàshēng 萬物化生 - voortbrenging van alle dingen.
Ten slotte vertegenwoordigt het onderste niveau van het diagram de generatie van de "ontelbare dingen", alle concrete entiteiten die de wereld vormen.
Hoewel de ontelbare dingen divers zijn, worden ze voorgesteld als een open cirkel om hun onderlinge afhankelijkheid te benadrukken. (van Norden 2014 Readings in later Chinese Philosophy p 136).
Traditioneel kan het Diagram op twee manieren worden gelezen: wanneer het van boven naar beneden wordt gelezen, zoals we hebben gedaan, beschrijft het hoe de ontelbare individuele dingen ontstaan uit de fundamentele eenheid van het universum. Wanneer het van onder naar boven wordt gelezen, daarentegen, laat het diagram ons zien hoe we ons kunnen afstemmen op (en deelnemen aan) deze kosmische processen. Zo biedt de lezing van boven naar beneden een kosmologie, terwijl de lezing van onder naar boven ons voorziet van een ethisch kader. (van Norden 2014)
Dat Zhou de befaamde pionierende theoreticus van de Neo-Confuciaanse metafysica werd, is grotendeels te danken aan de pleidooien van Zhū Xī 朱熹 (1130–1200), die het orthodoxe Neo-Confucianisme in de twaalfde eeuw definieerde en daarna. Maar dat betekent niet dat Zhu (of andere latere Neo-Confucianen) Zhou's metafysica correct begrepen. Het lijkt waarschijnlijk dat, voor Zhou, het Diagram de oorsprong van de dingen in de tijd afbeeldt, waarbij het "Grote Ultieme" verwijst naar een oer- en gedifferentieerde qi die differentieert in yin en yang en uiteindelijk verandert in de ontelbare individuele dingen. In tegenstelling hiermee begreep Zhu Xi het Diagram als een voorstelling van een conceptuele relatie tussen het volledige Patroon van het universum (het Grote Ultieme), en zijn verschillende manifestaties in qi, inclusief de transformaties van yin en yang, de Vijf Fasen, en de generatie van specifieke wezens uit mannelijk en vrouwelijk. (van Norden 2014 p136).
Het tweede deel van tekst gaat over Zhou Dunyi's ethiek:
The myriad things generate and regenerate, alternating and transforming without end.
Only humans receive the finest and most spiritually efficacious [qi]. Once formed, they are born; when spirit (shen) is manifested, they have intelligence; when their fivefold natures are stimulated into activity, good and evil are distinguished and the myriad affairs ensue.
The sage settles these [affairs] with centrality, correctness, humaneness, and rightness (the Way of the Sage is simply humaneness, rightness, centrality, and correctness) and emphasizes stillness. (Without desire, [he is] therefore still.) In so doing he establishes the ultimate of humanity. Thus the sage’s “virtue equals that of Heaven and Earth; his clarity equals that of the sun and moon; his timeliness equals that of the four seasons; his good fortune and bad fortune equal those of ghosts and spirits.” The superior person (junzi) cultivates these and has good fortune. The inferior person rejects these and has bad fortune.
Therefore [the Classic of Changes says]，“Establishing the Way of Heaven, [the sages] speak of yin and yang; establishing the Way of Earth they speak of yielding and firm [hexagram lines]; establishing the Way of Humanity they speak of humaneness and rightness" It also says, “[The sage] investigates beginnings and follows them to their ends; therefore he understands death and birth.” Great indeed is [the Classic of] Changes! Herein lies its perfection. (Adler p675-676)
Robin Wang vat die ethiek als volgt samen:
" As Zhou's Taijitu advocates, the yinyang theory remains constitutive of human moral standards for, properly valued, the cultivation of yinyang harmonies in all human relation- ships is central to ethics. According to Zhou Dunyi the interactions of yinyang and the five elements in human beings produce "the most spiritual beings." These interactions also constitute the unity of human beings, an undifferenti- ated unity of body, mind, and spirit. The movements of yinyang and the five elements in human being give rise to the five moral xing (ren, benevolence; yi, righteousness; li, propriety; zhi, wisdom; xin, trust) because they are inher- ent in the metaphysical nature and are patterned from the universe. " [nog verder uitwerken: zie Robin Wang 2005 p319ev]
Neidan Dao - innerlijke alchemie
James D. Sellman toont in zijn artikel Zhu Xi and Daoism aan dat Zhu Xi beïnvloed was door de Daoïstische innerlijke alchemie (neidan Dao 內丹道). Of dat ook geldt voor Zhou Dunyi zegt hij er niet bij.
Innerlijke alchemie is vooral gericht op zelf-cultivatie door middel van het harmoniseren van de vitale levenskrachten binnenin het lichaam door meditatieve ademhaling, visualisatie en andere technieken die moeten uitmonden in een mystieke vereniging met de kosmos.
Neidan is voornamelijk gericht op zelfcultivering door de vitale krachten van het leven in het lichaam te harmoniseren met meditatieve ademhaling, visualisatie en andere technieken om te culmineren in mystieke vereniging met de kosmos (p654).
Innerlijke alchemie (neidan) maakt gebruik van de drie krachten van het menselijk lichaam: vitale essentie (jing 精), vitale energie (qi 氣) en bewustzijn-geest (shen 神). De drie krachten van het lichaam worden gebruikt om wederzijds door te dringen tot de oerlevenskracht (yuan-qi 元氣) van het heelal. Dit genereert de wet (fa 法) van mystieke vereniging van mens en natuur (tianren heyi zhifa 天人 和一之法). Door jing 精 te combineren, wordt de qi 氣 getransformeerd; door qi 氣 te combineren, wordt de shen 神 getransformeerd, en door de shen 神 te combineren keer je terug naar de leegte (xu 虛). Dit is de praktijk van het loslaten van wereldse aangelegenheden. Aldus Sellman die citeert uit een Chinese encyclopedie.
Sellman stelt dat zowel de Daoïsten als de Neo-Confucianen, of op zijn minst Zhu Xi, het diagram op een tweeledige manier gebruikten, namelijk om de evolutie van het heelal in kaart te brengen - een soort kosmogonie - en ten tweede als een (esoterisch) diagram dat het mystieke terugkeren naar vereniging met het opperste ultieme symboliseert - Dao als wuji en taiji.
Bij de Confucianisten leidt de kosmologische leeswijze van het diagram, zoals we zagen, tot de vijf kerndeugden. Voor de Daoisten tot de cultivatie van jing 精, qi 氣 en shen 神
Bij een lezing van onder naar boven krijgen enkele nog onbenoemde elementen van het diagram betekenis.
Zo zien we in het derde niveau van de diagram (de vijf fasen) een cirkel tussen de fasen hout en metaal. Sellman noemt dat de 'alchemical circle' die verder niet door Zhu Xi of Zhou Dunyi wordt toegelicht.
[nog verder uitwerken]
Noten
He also insists that taiji is not a thing (hence “Supreme Pole” will not do). Thus, for both Zhou and Zhu, taiji is the yin-yang principle of bipolarity, which is the most fundamental ordering principle, the cosmic “first principle.” Wuji as “Non-Polar", follows from this. Both are also consistent with later Daoist usage of the terms, with which Zhou must certainly have been familiar. (Adler 1999 in De Bary p672n9)
Literatuur en vertalingen
Toelichting bij de literatuur
Integrale vertalingen:
- De Bary & Bloom, red. (1999) Sources of Chinese Tradition second edition volume I, p673-676 (is de vertaling van Adler)
- Wang (2005)
- Adler (2014)
- Van Norden, Brian & Tiwald, Justin (2014) Readings in Later Chinese Philosophy, p136-139
Partiële vertaling in
- Leeuw Karel van der, Confucianisme p136-139
Wyatt, Don J. (2003) Taijitu shuo in Yao Xinzhong 2003 The Encyclopedia of Confucianism- 2-volume set. p 593
Hieronder kunt u een selectie maken van de verschillende publicatievormen en de taal. Ik beperk me tot vier taalgebieden (Nederlands, Engels, Frans en Duits). De meeste literatuur is overigens engelstalig. U kunt bij teksttype ook apart de vertalingen selecteren en U kunt desgewenst ook een specifieke auteur zoeken.
Boeken 1 tot 9 van de 9
Adler, Joseph (2014). Reconstructing the Confucian Dao: Zhu Xi's Appropriation of Zhou Dunyi. SUNY Press. *
ISBN13: 978-1438451572
Meer informatie...
Chan, Wing-Tsit (1967). Reflections on things at hand: The neo-Confucian anthology. *
Vertaling van de Jinsi lu (近思錄) [Chin-ssu lu]
Ook online.
Meer informatie...
Hon, Tze-ki (2010). Zhou Dunyi’s Philosophy of the Supreme Polarity. In John Makeham, Dao Companion to Neo-Confucian Philosophy, pag. 1-16 *. Springer
Huang, Siu-chi (1999). Essentials of Neo-Confucianism: Eight Major Philosophers of the Song and Ming Periods. Greenwood Press. *
Meer informatie...
Patt-Shamir, Galia (2020). Reading Taijitu Shuo Synchronously: The Human Sense of Wuji er Taiji. Dao, Vol. 19, pag. 427-442. *.
Meer informatie...
Sellmann, James D. (2020). Zhu Xi and Daoism: Investigation of Inner-Meditative Alchemy in Zhu Xi’s Theory and Method for the Attainment of Sagehood . In Kai-chiu Ng, Dao Companion to Zhu Xi's Philosophy hst 29, pag. 649-680 *. Springer
Wang, Robin R. (2012). Yinyang: The Way of Heaven and Earth in Chinese Thought and Culture. *
ISBN13: 978-0521165136
Ook online.
Meer informatie...
Yang, Lihua (2023). Fifteen Lectures on Chinese Philosophy. Springer. *
ISBN13: 978-9811984808
Meer informatie...
Boeken 1 tot 9 van de 9