Zhuangzi Alles onder de hemel - hst 33-V t/m X fragmenten

Vertaling Kristofer Schipper 2007 (de toegevoegde titels zijn van mij)

hst 33-V Mo Di en Qin Huali

Geen verkwistingen in deze late tijden, geen verspillingen van de tienduizend dingen, geen verheerlijking van maten en getallen, maar zo strikt als een peillood je eigen gedrag bepalen, teneinde de crisis van de wereld het hoofd te bieden: de methode van de Tao van de oudheid bestond gedeeltelijk ook hieruit.
Mo Di en Qin Huali hoorden van deze traditie en hielden ervan, maar ze waren te overmatig in de uitvoering en te streng in de beperkingen die ze oplegden.
(...)
De latere generaties van mohisten dragen daarom kleren van dierenvellen of van ruwe stof, klompen of strooien sandalen, en zwoegen dag en nacht tot het uiterste van hun krachten. Ze zeggen: ‘Als we dit niet mogen doen, dan volgen we de Tao van Yu niet en zijn we geen goede mohisten.’
De volgelingen van Xiangli Qin, de discipelen van Wu Hou en de zuidelijke mohisten als Ku Huo, Ji Chi, Deng Lingzi en zo, reciteren allemaal de heilige boeken van Mo Di, maar zijn het oneens over de interpretaties. Ze beschuldigen elkaar ervan afscheidingsbewegingen te vormen.
(...)
De ideeën van Mo Di en van Qin Guli waren juist, maar de manier waarop die ten uitvoer werden gebracht was niet goed. Het gevolg is geweest dat de latere generaties van mohisten niets anders deden dan met elkaar wedijveren in zelfkwelling tot er ‘geen dons meer groeide op hun kuiten, geen haar meer op hun schenen’. Dat is de hoogste graad van wanorde en de laagste graad van bestuur.

hst 33-VI Song Xing en Yin Wen

Niet verstrikt raken in vulgaire modes, niet veeleisend zijn op het gebied van de materiële dingen, niet al te streng zijn tegenover anderen, niet ingaan tegen de massa, verlangen naar vrede en rust voor de hele wereld, en de mensen de kans geven om te leven, zorgen dat jij en ik allebei genoeg voedsel hebben en het daarbij laten, om zo je onschuldig hart te bewaren: de methode van de Tao van de oudheid bestond gedeeltelijk ook hieruit.
Song Xing en Yin Wen hoorden van deze traditie en hielden ervan. Ze maakten hoofddeksels in de vorm van de Huashan, om daarmee hun ideaal uit te drukken.
(...)
Verder zeiden ze nog: ‘De heer van stand let niet al te streng op, en laat zijn bestaan niet afhangen van uiterlijke dingen.’ Ook waren ze van oordeel dat je alles wat geen direct nut had voor Alles onder de Hemel maar beter kon laten zoals het was en beter niet kon onderzoeken. Het verbieden van wapens en agressie was hun uiterlijke doel; het verminderen van emotie en begeerte was hun innerlijke doel. In het kleine en in het grote, in het ruwe en in het fijne, zover ging hun streven, en niet verder.

hst 33-VII Peng Meng, Tian Pian en Shen Dao

Algemeen zijn en niet partijdig, billijk zijn en niet egoïstisch; absoluut geen vooroordelen en geen dubbele maatstaven hebben in relatie tot de dingen. Geen acht slaan op overpeinzingen, geen gebruik maken van kennis om plannen te maken, geen keus maken tussen de dingen, maar je overal aan aanpassen: de methode van de Tao van de oudheid bestond gedeeltelijk ook hieruit.

Peng Meng, Tian Pian en Shen Dao hoorden van deze traditie en hielden ervan. Het belangrijkste voor hen was ‘de gelijkheid van alle dingen’, met als redenering: ‘De hemel kan ze wel bedekken, maar kan ze niet dragen; de aarde kan ze wel dragen, maar niet bedekken; de grote Tao kan ze geheel omvatten, maar maakt er een onderscheid tussen.’ Door op deze manier alles gelijk te stellen, vonden ze dat er aan ieder ding wel een positieve en een negatieve kant was, en dus zeiden ze: ‘Iedere keus is partijdig; ieder onderwijs is beperkt; de Tao echter laat nooit iets achterwege.’
(...)
Peng Meng, Tian Pian en Shen Dao kenden de Tao niet, maar toch hadden ze er allemaal wel min of meer van gehoord.

hst 33-VIII Yin de Wachter van de Bergpas en Oude Langoor [Laozi]

De oorsprong zien als zijnde de pure essentie, en de fenomenen [die daaruit zijn voortgekomen] als ruwe bijkomstigheden; alle accumulaties beschouwen als [uitingen van] onbevredigd zijn; in stilte, alleen samen met de goden, verblijven: de methode van de Tao van de oudheid bestond gedeeltelijk ook hieruit.

Yin de Wachter van de Bergpas en Oude Langoor hoorden van deze traditie en hielden ervan. Zij formuleerden het als ‘het constante zijn’ en ‘het constante niet-zijn’, met als grondbegrip ‘het Grote Ene’. Zij droegen dit uit door zich zacht, vriendelijk en bescheiden op te stellen, terwijl de kern van hun streven lag in het ledig zijn en in het niet schaden van de tienduizend dingen.
(...)
Grenswachter Yin! Oude Langoor! Jullie waren de allergrootste ware mensen uit de oudheid!

hst 33-IX Zhuang Zhou

Chaotisch! Zonder vorm!
Transformaties, nooit bestendig.
Zijn we dood? Zijn we levend?
Zijn we evenredig met de hemel en de aarde?
Trekken wij samen op met de goden?
Hoe duister! Waar zijn we?
Hoe onduidelijk! Waar gaan we naar toe?
De tienduizend dingen omringen ons totaal,
Geen enkel voldoet als toeverlaat.

De methode van de Tao van de oudheid bestond gedeeltelijk ook hieruit. Zhuang Zhou hoorde van deze traditie en hield ervan. Met extravagante uiteenzettingen, absurde taal en verhalen zonder kop of staart liet hij de vrije loop aan wat op een bepaald moment in hem opkwam, zonder pretenties en zonder de dingen slechts van één kant te bezien.
Omdat hij Alles onder de Hemel zag als een diepe modderpoel, vond hij dat het geen zin had om ernstige taal te bezigen, maar gebruikte amusante woorden voor ongedwongen verhalen, wichtige woorden voor de authenticiteit en schuilwoorden om aan dit alles een brede betekenis te geven. Hij was uniek in de wijze waarop hij verkeerde met de spirituele essenties van hemel en aarde, maar toch was hij nooit aanmatigend tegenover zijn medeschepsels. Hij maakte geen ruzie over ‘welles’ en ‘nietes’, maar bleef bij de zeden en gewoontes van zijn tijd.
(...)
In zijn creatieve werk en in zijn studie van de schepping heeft hij voor altijd geldige principes naar voren gebracht, en zijn benadering zal niet worden verworpen. Duister! Mysterieus! Niemand heeft hem nog volledig doorgrond.

hst 33-X Hui Shi, Huan Duan en Gongsun Long

Hui Shi kende veel systemen, en hij had vijf wagens vol boeken. Maar zijn Tao was vreemd en grillig, en zijn redeneringen sloegen nergens op.
[volgen 12 stellingen]
Omdat Hui Shi deze stellingen geweldig vond, liet hij ze aan de hele wereld zien, en legde hij ze uit aan de sofisten. Dezen voegden er met plezier nog een aantal aan toe:
[volgen 21 stellingen]
Met deze stellingen beantwoordden de sofisten Hui Shi, en zo gingen ze hun hele leven door.

Huan Duan en Gongsun Long behoorden tot de sofisten. Ze hielpen de mensen aan fraaie ideeën en veranderden hun opinies. Ze waren in staat anderen omver te praten, maar niet om hun harten te veroveren; daarin school de beperking van de sofisten. Hui Shi was elke dag bezig zijn intellect met anderen te meten en zich bij de sofisten in de hele wereld interessant te maken. Zie de hier gegeven voorbeelden. Maar hoe dan ook, Hui Shi vond zelf dat wat hij vertelde de geweldigste wijsheden waren.
(...)
Als we de capaciteiten van Hui Shi bezien in het licht van de Tao van hemel en aarde, dan zijn die te vergelijken met de inspanningen van een enkele mug of een enkele vleermuis. Wat levert dat op voor de dingen? Welnu, in zijn specialiteit was hij goed genoeg, en je kunt zeggen dat, mits hij wat meer eerbied gehad had voor de Tao, hij het bijna zou hebben bereikt. Maar Hui Shi was niet in staat zichzelf de rust te geven om dit te doen. Hij kreeg er nooit genoeg van om zich in tienduizend dingen te versnipperen, en ten slotte bereikte hij alleen dat hij bekend werd als een goede sofist. Helaas! Hui Shi verkwistte zijn talent zonder ooit iets te bereiken, hij volgde de weg van de tienduizend dingen zonder ooit om te zien, als iemand die de echo probeert te overschreeuwen of harder te lopen dan zijn schaduw. Wat verdrietig!

Xunzi hst 6 de twaalf filosofen

vertaling Eric Hutton 2014 Xunzi, p40-42

Chapter 6 Against the Twelve Masters

In the current era, there are people who ornament perverse doctrines and embellish vile teachings, such that they disturb and disorder the whole world. Their exaggerated, twisted, and overly subtle arguments cause all under Heaven to be muddled and not know wherein right and wrong and order and disorder are contained.

Some of these men give rein to their inborn dispositions and nature. They are at ease in license and arrogance and have the conduct of beasts. They are incapable of bringing about accordance with proper form or creating comprehensive rule. Nevertheless, they can cite evidence for maintaining their views, and they achieve a reasoned order in their explanations, so that it is enough to deceive and confuse the foolish masses. Just such men are Tuo Xiao and Wei Mou.

Some of these men resist their inborn dispositions and nature. They go to great extremes and look upon what is deviant as beneficial. With impropriety, they take distinguishing themselves from other people as supreme. They are incapable of coordinating the great masses or of making clear the great divisions of society. Nevertheless, they can cite evidence for maintaining their views, and they achieve a reasoned order in their explanations, so that it is enough to deceive and confuse the foolish masses. Just such men are Chen Zhong and Shi Qiu.

Some of these men do not understand the proper scales for unifying the world and establishing states and families. They elevate concrete results and usefulness, and they extol frugality and restraint. But they have disdain for ranks and classes, and so they have never been able to accept distinctions and differences, or to discriminate between lord and minister. Nevertheless, they can cite evidence for maintaining their views, and they achieve a reasoned order in their explanations, so that it is enough to deceive and confuse the foolish masses. Just such men are Mo Di and Song Xing.

Some of these men exalt law but follow no model. They look down on cultivation and are fond of innovation. Above, they obtain the ear of their superiors; below, they obtain a following among the vulgar. They speak all day long with good form and elegance, but if you repeatedly scrutinize their words and investigate them, they are eccentric and lack foundation, and cannot be used to set straight the state or fix proper social divisions. Nevertheless, they can cite evidence for maintaining their views, and they achieve a reasoned order in their explanations, so that it is enough to deceive and confuse the foolish masses. Just such men are Shen Dao and Tian Pian.

Some of these men do not take the former kings as their model, nor do they take ritual and yi to be right. They like to master strange arguments and to play with unusual expressions. They investigate things with extreme acuteness but without any beneficent intent, and they debate matters but provide no useful results. They meddle in many affairs but have few accomplishments, and they cannot be made the binding thread of good order. Nevertheless, they can cite evidence for maintaining their views, and they achieve a reasoned order in their explanations, so that it is enough to deceive and confuse the foolish masses. Just such men are Hui Shi and Deng Xi.

Some of these men only roughly model themselves on the former kings and do not understand their overall system. Nevertheless, their talents are many and their intentions grand. What they have seen and heard is broad and haphazard, and following the old past they create (55) new doctrine, calling it the Five Conducts. This doctrine is extremely deviant and does not accord with the proper categories of things. It is murky and has no proper arguments. It is esoteric and has no proper explanation. They accordingly embellish their phrases and treat the doctrine with deferential respect, saying, “These are truly the words of those former gentlemen.” Zisi sings the lead, and Meng Ke chimes in with him. The stupid scholars of this vulgar age yammer all about this and do not know the error they are committing. Consequently, they accept the doctrine and pass it on, thinking the gift of Confucius and Zigōng to later generations to consist in this. Such is the crime of Zisi and Meng Ke.

Shiji 130 The Discussion of the Essentials of the Six Schools

Vertaling Burton Watson 1958 ssuma chien grand historian of china, p 43-48

The Great Commentary of the Book of Changes says: "There is one moving force, but from it a hundred thoughts and schemes arise. All have the same objective, though their ways are different." The schools of the Yin-yang, the Confucianists, the Mohists, the Logicians, the Legalists, and the Taoists all strive for good government. The difference among them is simply that they follow and teach different ways, and some are more penetrating than others.

It has been my observation that the theories of the Yin-yang School put strong emphasis upon omens and teach that a great many things are to be shunned and tabooed. Hence it causes men to feel restrained and bound by fear. But in its work of arranging correctly the all- important succession of the four seasons it fills an essential need.

The Confucianists are very broad in their interests, but do not deal with much that is essential. They labor much and achieve but slight success. Therefore their discipline is difficult to carry out to the fullest. But in the way in which they order the etiquette between lord and subject and father and son, and the proper distinctions between husband and wife and elder and younger, they have something that cannot be altered.

The Mohists are too stern in their parsimony to be followed and therefore their teachings cannot be fully applied. But in their emphasis upon what is basic [i.e., agricultural production] and upon frugal usage they have a point which cannot be overlooked.

The Legalists are very strict and of small mercy. But they have correctly defined the distinctions between lord and subject and between superior and inferior, and these distinctions cannot be changed.

The Logicians cause men to be overnice in reasoning and often to miss the truth. But the way in which they distinguish clearly between names and realities is something that people cannot afford not to look into.

The Taoists teach men to live a life of spiritual concentration and to act in harmony with the Unseen. Their teaching is all-sufficient and embraces all things. Its method consists in following the seasonal order of the Yin-yang School, selecting what is good from the Confucian and Mohist teachings, and adopting the important points of the Logical and Legalist schools. It modifies its position with the times and responds to the changes which come about in the world. In establishing customs and practices and administering affairs, it does nothing that is not appropriate to the time and place. Its principles are simple and easy to practice; it undertakes few things but achieves many successes.

It is not so with the Confucianists. They consider that the ruler of men must be the model of conduct for the world. He shall set the example, they declare, with which his ministers need only comply; he shall lead and his ministers follow. But if it were like this, then the ruler would have to labor while the ministers followed along at their ease.

The essential of the Great Tao is to discard strength and envy and to do away with intelligence and understanding; one must discard these and entrust himself to the practices of Taoism. If the spirit of a man is too much used it will become exhausted; if his bodily substance is put to much labor it will wear out. If a man has early in life exhausted his spirit and body, it is unheard of that he should hope to attain the long life of heaven and earth.

The Yin-yang School has its teachings and ordinances which apply to each of the four seasons, the eight trigrams, the twelve signs of the zodiac, and the twenty-four divisions of the year, and it declares that anyone who follows these ordinances will meet with good fortune, while anyone who goes against them will die or at least lose his position in life. But this is not necessarily so. Therefore I say that the Yin- yang School causes men to feel restrained and bound by fear. Spring is the time for planting, summer for nurturing, fall for harvesting, and winter for storing away. This is the ever-constant principle of the way of Heaven and if one does not abide by this he cannot regulate and govern the world. Therefore I say that in the all-important succession of the four seasons the Yin-yang teaching cannot be done without.

The Confucianists consider the Six Classics as their law and model. But the books and commentaries of the Six Classics run to thousands or tens of thousands. Generations of scholars could not master their study, nor could a man in his whole lifetime thoroughly comprehend all their rules. Therefore I say that the Confucianists are broad in their interests but do not deal with much that is essential, that they labor much but achieve only slight success. But as to the etiquette established by the Confucianists between ruler and subject and father and son and their distinctions between husband and wife and elder and younger, none of the other schools can change or improve upon this.

The Mohists also honor the ways of the emperors Yao and Shun, and speak much of their virtuous actions, saying: "The foundations of the halls of Yao and Shun were three ch'ih high with three steps of earth leading up; their halls were roofed with untrimmed thatch and their timbers and rafters were untrimmed. These emperors ate from earthen plates and drank from earthen bowls. Their food was coarse grain with a soup of greens. In summer they wore clothes of coarse fiber and in winter the skins of deer." The Mohists bury their dead in coffins of t'ung wood three ts'un thick, and when they raise their voices in mourning they do not give full vent to their grief. They teach that funerals must be conducted in this way, setting this up as an example for all people. But if everyone followed their rules, then there would be no distinction between the honorable and the lowly. Ages differ and the times change, and the things people do need not always be the same. Therefore I say that the Mohists are too parsimonious to be followed. But since they emphasize what is essential and are frugal in use, theirs is the way to assure an ample supply for both individual and family. This is the point in which the Mohists excel and none of the other schools can afford to overlook it.

The Legalists do not distinguish between those who are close to oneself and those who are distant; they do not differentiate between the honorable and the lowly, but judge all men alike by their laws. If this is so, then the obligation to treat those near to oneself with special deference and to honor those who are worthy of honor is destroyed. Such laws can serve as an expedient for a particular time, but they cannot be used for long. Therefore I say that the Legalists are strict and show little mercy. But in so far as they place the ruler in a lofty position and the subject in a lowly one and make clear the division of authority between the various officers of government so that there can be no usurping of unlawful power, they have a point which the other schools cannot improve upon.

The Logicians indulge in hair splitting and tortuous reasoning, making it impossible for people to follow their meaning. They decide everything on the basis of terms and overlook the realities. Therefore I say that they cause men to be overnice and often to miss the truth. But if they can succeed in setting aside the names of things and get at their reality so that reason is not lost, cannot afford not to look into then they have something that one cannot afford not to look into.

The Taoist School proposes the doctrine of "doing nothing”, but it insists that thereby "there is nothing that is not done." Its truths are easy to practice but its words difficult to understand. Its teaching takes emptiness and inaction as its basis, and compliance and accordance [with nature and the times] as its practice. It recognizes as a fact that nothing is complete and finished, that nothing is constant in form. Therefore it is able to penetrate the spirit of all things. It does not put material things first, nor does it put them last; therefore it is able to master all things. It has laws and yet it is as though it had no laws, for it follows the times in all its undertakings. It has rules and yet it is as though it did not have them, because it follows things and accords with them. Therefore it is said that the Sage is without great skill but follows the changes of the times. Emptiness is the constant law of the Tao. Accordance is the abiding principle of the ruler. Thus all the officers proceed to their business with a clear understanding of their respective duties. He who in reality comes up to what he claims to be is called upright, but he who does not actually measure up to his name is called vain. If a man pays no heed to vain words, then evil will not arise. The distinction between worthy and unworthy will become clear of itself, and white and black will become apparent. Thus one can choose the one and discard the other and thereby accomplish all things. He can be at one with the Great Tao which, formless and dark, yet lightens the whole world. Thus may one return again to the Nameless. It is spirit which gives life to all men and they assume their form in bodily substance. If the spirit be put to great use it will become exhausted. If the body be made to labor greatly it will become worn out. When substance and spirit part there is death. He who is dead can- not return to life, for that which has become separated cannot again be joined. Therefore the Sage regards those things with gravity. From this we may see that the spirit is the basis of life and the substance is its vessel. If a man does not first put at rest his spirit and substance, but says instead, "I can govern the world!", what reason can there be in his words?

| Chinees |

De Lüshi Chunqiu

In hoofdstuk 99 (17/7.1) 不二 Bu er (No Duality / Avoiding Duplicity) wordt gesteld dat er uniformiteit nodig is om te voorkomen dat de staat in chaos vervalt. In dat kader worden een aantal Meesters en krijgsheren genoemd die alle een andere opvatting hebben, hetgeen desastreus is.

De laatste drie genoemde personen zijn krijgsheren.

Hanfeizi

Han Fei beschrijft in hoofdstuk 50 Xianxue de wereld van de Confucianen en Mohisten (ru en mo). Hij onderscheidt acht confucianistische- en drie mohistische scholen:
Confucianistische scholen:
- de ru-leerlingen van Zizhang,
- de leerlingen van Zi Si,
- de Yan-familie,
- de Meng-familie,
- de Qidiao-familie,
- de Zhongliang-familie,
- de Sun-familie, en
- de Le Zheng-familie

Mohistische scholen:
- de Mohisten van Xiangli,
- van Xiangfu, en
- van Dengling.

Hij geeft als commentaar:

Op het eerste gezicht gaat het bij Han Fei vooral om de vraag hoe men tegenstrijdige beweringen kan verifiëren. Het is ondenkbaar dat meer dan één van deze groepen gelijk kan hebben; de categorie van gedeeltelijke waarheid bestaat niet. Han Feizi stelt dat die vraag beantwoord wordt door de heerser, die een argument accepteert of afwijst. Met deze stellingname bereikt Han Feizi ook een persoonlijk doel. Hij legt iedereen het zwijgen op die spreekt in naam van een traditie - iedereen behalve hijzelf, die argumenteert in het heden. (Smith 2003, p134)

Mencius

hoofdstuk 3B9 p142
Na de dood van Yao en Shun raakte de weg van de wijzen in verval (p141) (...) Sindsdien zijn geen wijze koningen opgetreden. De leenvorsten doen wat ze willen, ambteloze geleerden kletsen maar raak. De wereld is vol van de woorden van Yang Zhu em Mo Di [Mozi]. De in omloop zijnde opvattingen stammen ofwel van Yang, ofwel van Mo. Yang's school propageert ieder voor zich, dat wil zeggen de vorst verwaarlozen. Mo's school propageert liefde voor allen, dat betekent zijn vader verwaarlozen. Als men zijn vader en zijn vorst verwaarloost dan is men als de wilde dieren. (..) Als de weg van Yang en Mo niet wordt gestopt en de weg van Confucius niet wordt uitgedragen, dan zullen valse opvattingen het volk misleiden en menselijkheid en plichtsbetrachting zullen geen weg meer vinden. (..) Ik maak mij daarover bezorgd. Ik bewaar de weg van de wijzen van vroeger, ik verzet mij tegen Yang en Mo en ik bestrijd verderfelijke praatjes. (..) (vertaling Karel van der Leeuw 2008, Mencius p141-142)

3.2. Qi fa van mei Sheng (fu)

De Qi fa is een gedicht van Mei Sheng (overleden 140v.Chr).
Dit gedicht, gericht tot een 'zieke prins van Chu', probeert de zieke op te wekken tot activiteit door de beschrijving van zeven genietingen: citermuziek, kostelijk voedsel, een rijtoer, een paleisfeest, een jachtpartij, een zegefeest en een bezoek aan de zeekust; maar de prins wordt pas gewekt uit zijn indolentie door het voorstel te discussiëren met geleerden. (Idema en Lloyd Haft Chinese letterkunde 1996 p91). Deze geleerden zijn Zhuang Zhou, Wei Mou, Yang Zhu, Mo Di, Bian Juan, and Zhan He. Dit onder begeleiding van Confucius, Laozi en Mencius.