start > Klassieke teksten > Late Han tot Tang > tekst
古詩十九首 Gushi shijiu shou - Negentien oude gedichten
Engelse titel: Nineteen old Poems
De Gushi shijiu shou is een bloemlezing van Chinese gedichten, bestaande uit negentien gedichten die waarschijnlijk oorspronkelijk werden verzameld tijdens de Han-dynastie. Deze negentien gedichten hadden grote invloed op latere poëzie, deels vanwege hun gebruik van de vijf-karakterregel (五言詩; 五言诗; wǔ yán shī). De datering van de originele gedichten is onzeker, hoewel in hun huidige vorm ze kunnen worden teruggevoerd tot ongeveer 520 na Christus, toen deze gedichten werden opgenomen in de beroemde literaire bloemlezing Wen Xuan, een verzameling literatuur toegeschreven aan de Liang Kroonprins Xiao Tong.
Er wordt verondersteld dat de Negentien Oude Gedichten voornamelijk uit de tweede eeuw na Christus dateren. De gushi, of oude stijl, poëzie ontwikkelde zich in latere tijdperken als een belangrijke poëtische vorm binnen de klassieke Chinese poëzie. Het auteurschap van de Negentien Oude Gedichten is anoniem, maar er zijn aanwijzingen over het auteurschap in termen van klasse en opleidingsniveau, zoals de focus op "de rijtuigen en fijne kleding, de herenhuizen en vermaak van de hogere klassen", samen met literaire verwijzingen naar de Shijing. (Wikipedia: Nineteen Old Poems)
Burton Watson vertaalde 13 van de 19 gedichten in zijn Chinese lyricism uit 1971. Hij geeft de volgende evaluatie van de gedichten:
Met de gedichten van de Chuci werd er een algemener gevoel van verdriet geïntroduceerd in de Chinese literatuur, en het is deze sfeer die de Negentien Oude Gedichten doordringt, hier voor het eerst uitgedrukt in de nieuwe vijf-karakterregel shih-vorm.
We weten niet wie de mensen in de gedichten zijn, noch wat hun specifieke klachten zijn. We weten alleen dat zij, als mensen, allemaal slachtoffers zijn van het voorbijgaan van de tijd, de veranderlijkheid van het lot en de onvermijdelijke dood. De “remedies” die voor deze kwalen worden aangeboden zijn zwak—geniet van de strijd om macht, streef naar onsterfelijkheid door een “glanzende naam”—en één mogelijke ontsnappingsroute waarop veel mannen in die tijd hun hoop vestigden wordt bespot, namelijk het ontdekken van een pad naar onsterfelijkheid via drugs en occulte praktijken. Uiteindelijk moeten we ons neerleggen bij het besef dat het bestaan per definitie verdrietig is.
Het regerende huis van de Han herwon na een periode van verval de macht in 25 n.Chr. De restauratie leek de dynastie voor een tijdje nieuw leven in te blazen en haar te redden van de kwalen die haar eerder hadden geteisterd. De dynastie viel later opnieuw ten prooi aan de kwalen die haar eerder hadden verzwakt: de usurpatie van macht door eunuchen en de keizerlijke verwanten aan moederskant, de groeiende autonomie van de provinciale grootgrondbezitters, en de verzwakking van het centrale bestuur. Het leven aan het hof werd gekenmerkt door intriges en onzekerheid, en geleerde ambtenaren die de ene dag in groot aanzien stonden, konden de volgende dag onder huisarrest worden geplaatst of geëxecuteerd.
Naarmate de omstandigheden in de tweede eeuw na Christus bleven verslechteren, begonnen mannen van intelligentie en geleerdheid in te zien dat het keizerlijke systeem, om redenen die zij niet altijd konden achterhalen, ernstig aan het falen was. Er was een hoge mate van materiële welvaart, zelfs luxe, althans onder de heersende klasse, maar deze werd voortdurend bedreigd door de onzekerheden van het ambtelijke leven en de groeiende wetteloosheid in de samenleving. De armoede van het gewone volk, de ontberingen die hen werden opgelegd door militaire dienstplicht en de uitbuiting door hebzuchtige ambtenaren, worden weerspiegeld in de yueh-fu liederen en balladen van die periode.
De Negentien Oude Gedichten weerspiegelen eerder de rijtuigen en fijne kleding, de herenhuizen en het vermaak van de hogere klassen, de welvaart die zoveel betekende omdat deze zo snel kon worden weggenomen. En ze weerspiegelen de wanhoop van mannen die, na grote luxe te hebben ervaren, beseffen dat dit geen troost biedt aan de ziel, die uitkijken op een landschap dat, ondanks al zijn materiële pracht, een morele en spirituele woestenij is. Uit de anonieme stemmen die tot ons spreken vanuit een schimmig verleden, klinkt een toon van verdriet die de poëzie van de daaropvolgende eeuwen zal domineren. (Watson 1971 p30-32)
Shi-gedichten
Tijdens de Oostelijke Han ontstaat een nieuwe vorm van poëzie, die wordt aangeduid met de oude naam shi (gedicht). Shi-gedichten worden gekenmerkt door een vaste regellengte: vijf of zeven syllaben. Bij een regellengte van vijf syllaben valt er een cesuur na de tweede syllabe, bij een regellengte van zeven syllaben na de vierde. (In de derde eeuw werden overigens ook nog relatief veel shi-gedichten met een regellengte van vier syllaben geschreven.) Het nieuwe genre ontstond uit het gezongen lied van de Han-dynastie dat, evenals de imitaties in later eeuwen, wordt aangeduid met de term yuefu.
Het aantal regelparen van een shi is in principe onbeperkt; het rijm valt op de laatste syllabe van de even regels. Wisseling van onderwerp binnen een shi gaat vaak samen met wisseling van rijmklank. Shi zijn vrijwel steeds lyrisch van karakter, met als gevolg dat de meeste in de praktijk betrekkelijk kort zijn. Langere verhalende shi komen echter wel degelijk voor.
Tot de vroegste shi-poëzie behoort ook de groep van de Gushi shijiu shou (Negentien oude gedichten), anonieme gedichten, waarschijnlijk uit de eerste en tweede eeuw n.Chr. De onderwerpen in deze gedichten zijn onder andere de smart van de verlaten vrouw en de eenzaamheid van de reiziger, de feesten aan het hof en de graven buiten de stad. De in deze gedichten naar voren tredende levensvisie wordt gekenmerkt door wanhoop over scheiding en dood; in het besef van de kortstondigheid en eenmaligheid van ’s mensen leven roepen de dichters ons op om te genieten zodra en zolang dat mogelijk is. Ook deze gedichten zijn door vele latere literaten nagevolgd. (Idema en Haft 2005 p107-109)
© oktober 2024
Indeling tekst
Overzicht ontleend aan Ulrich Theobald. De gedichten zijn oorspronkelijk zonder titel. De titels zijn van Anne Birrell of gebaseerd op de beginregel van de gedichten.
Indeling Wendy Swartz (60 gedichten)
| nr | chinees | pinyin | Engelse titel |
| 1 | 行行重行行 | Xingxing chong xingxing | On, on, ever on and on vertalingen: Birrell p38; Watson84 p96, Watson 71 p20, Idema p142-143 |
| 2 | 青青河畔草 | Qingqing he pan cao | Green, green riverside grass vertalingen: Burrell p39, Watson84 p96-97, Watson 71 p23, Idema p143 |
| 3 | 青青陵上柏 | Qingqing ling shang bai | Green green the cypress on the ridge vertalingen: Watson84 p97, Watson 71 p23-24 |
| 4 | 今日良宴會 | Jinri liang yan hui | We hold a splendid feast today vertalingen: Watson84 p97, Watson 71 p24 |
| 5 | 西北有高樓 | Xibei you gao lou | Northwest there is a tall house vertalingen: Watson84 p98, Watson 71 p25 |
| 6 | 涉江採芙蓉 | She jiang cai furong | Wading the river I pluck hibiscus |
| 7 | 明月皎夜光 | Ming yue jiao ye guang | Clear moon brightly shining in the night vertalingen: Watson84 p99, Watson 71 p26 |
| 8 | 冉冉孤生竹 | Ranran gu sheng zhu | Bit by bit the orphan growing bamboo vertalingen: Watson84 p98, Watson 71 p27 |
| 9 | 庭中有奇樹 | Ting zhong you qi shu (庭前有奇樹 Ting qian you qi shu) |
In the garden front there is a wondrous tree vertalingen: Watson84 p100, Watson 71 p27-28, |
| 10 | 迢迢牽牛星 | Tiaotiao qianniuxing (苕苕牽牛星) |
Faraway Herdboy star vertalingen: Watson84 p100-101, Watson 71 p28, Idema p143 |
| 11 | 迴車駕言邁 | Hui che jia yan mai (驅車駕言邁 Qu che jia yan mai) |
I turn the carriage, yoke and set off vertalingen: Watson84 p101, Watson 71 p28 |
| 12 | 東城高且長 | Dong cheng gao qie chang | East city wall high and long |
| 13 | 驅車上東門 | Qu che shang dong men | I drive my carriage from the Upper East Gate vertalingen: Watson84 p101 Watson 71 p29, Idema p143-144 |
| 14 | 去者日以疏 | Qu zhe ri yi shu (去者日已疏) |
They day you left is long gone vertalingen: Idema p144 |
| 15 | 生年不滿百 | Sheng nian bu man bai (人生不滿百 Ren sheng bu man bai) |
Life's years do not last a century vertalingen: Watson84 p101, Watson 71 p29 |
| 16 | 凜凜歲雲暮 | Linlin sui yun shu | Chill, chill, the year now fades |
| 17 | 孟冬寒氣至 | Mengdong hanqi zhi | Fierce winter's cold air has come vertalingen: Watson84 p102, Watson 71 p30 |
| 18 | 客從遠方來 | Ke cong yuan fang lai | A traveller came from faraway |
| 19 | 明月何皎皎 | Ming yue he jiaojiao | Bright moon white, so white vertalingen: Birrell p40, Idema p144 |
Nederlandse Vertalingen:
- Idema, Wilt (1991). Spiegel van de klassieke Chinese poëzie. Meulenhoff.
Engelse vertalingen:
- Watson, Burton (1984). The Columbia Book of Chinese Poetry. Columbia University Press.
- Birrell, Anne (1982). New Songs from a Jade Terrace: An Anthology of Early Chinese Love
Poetry. George Allen & Unwin.
- Watson, Burton (1971). Chinese Lyricism: Shih Poetry from the Second to the Twelfth Century. Columbia University Press
Duitse vertalingen:
- Frühauf, Manfred (2019). Die Neunzehn Alten Gedichte (Gushi Shijiu Shou 古詩十九首) aus der Han-Zeit. Harrassowitz Verlag. (vertaling van alle 19 gedichten)
- De Duitse sinoloog Barbara Maag (2004) heeft ook alle negentien gedichten vertaald in het Duits (zie onder de tab 'websites')
Overig:
Yip Wai Lim (1997) Chinese poetry- an anthology of major modes and genres: Engelse vertaling gedichten 1, 3 en 14
Online informatie:
Ulrich Theobald's Chinaknowledge: Gushi shijiu shouBarbara Maag: Neunzehn alte Gedichte (duitse vertaling)Chinese Poetry: Anonymus (engels, elf gedichten)Literatuur en vertalingen
Hieronder kunt u een selectie maken van de verschillende publicatievormen en de taal. Ik beperk me tot vier taalgebieden (Nederlands, Engels, Frans en Duits). De meeste literatuur is overigens engelstalig. U kunt bij teksttype ook apart de vertalingen selecteren en U kunt desgewenst ook een specifieke auteur zoeken.
Boeken 1 tot 11 van de 11
Birrell, Anne (1982). New Songs from a Jade Terrace: An Anthology of Early Chinese Love Poetry. George Allen & Unwin. *
Herdruk 2022 door Routledge ISBN 978-0-367-77060-0
ISBN10: 0048950262
Ook online.
Meer informatie...
Diény, Jean-Pierre (2010). Les dix-neuf poèmes anciens: 古诗十九首. Les belles lettres.
ISBN13: 978-2251100036
Meer informatie...
Frühauf, Manfred (2019). Die Neunzehn Alten Gedichte (Gushi Shijiu Shou 古詩十九首) aus der Han-Zeit. Harrassowitz Verlag.
ISBN13: 978-3447112574
Meer informatie...
Idema, Wilt L. (1991). Spiegel van de klassieke Chinese poëzie. Meulenhoff. *
ISBN10: 9029044713
Meer informatie...
Kao, Yu-Kung (1994). The Nineteen Old Poems and the Aesthetics of Self-Reflection. In Willard J. Peterson, The Power of Culture, pag. 80-102 *. The Chinese University Press
Pilscheur, Thomas (1985). Die XIX ehrwürdigen Gedichte.
Tian, Xiaofei (2009). Woman in the Tower: 'Nineteen Old Poems' and the Poetics of Un/concealment. Early Medieval China (tft), Vol. 2009-1, pag. 3-21. *.
Meer informatie...
Waley, Arthur (1941). Translations from the Chinese. *
origineel 1919
Watson, Burton (1984). The Columbia Book of Chinese Poetry. Columbia University Press. *
ISBN10: 0231056826
Ook online.
Meer informatie...
ISBN13: 978-0231034654
Ook online.
Meer informatie...
Yip, Wai Lim (1997). Chinese Poetry: An Anthology of Major Modes and Genres. Duke University Press. *
Ook online.
Meer informatie...
Boeken 1 tot 11 van de 11