Engelse titel: The Essential Meaning of the Daode jing

auteur / toegeschreven aan: Yan Zun

Ook Daode zhigui lun 道德指归论 [On the Essential Ideas of Dao and De] (Chen Guying 2020 p410) en Daode zhenjing zhigui 道徳眞經指歸

De Yan Zun editie was goed bekend in de eerste eeuwen n.Chr. en bestond uit 13. Alleen de laatste 7 rollen zijn overgeleverd en die bevatten het commentaar op de hoofdstukken 38-81 (de Dejing). De tekst van de Laozi (Daodejing) die onderdeel is van het commentaar komt in veel gevallen overeen met die van de Mawangdui manuscripten.

Het commentaar heeft betrekking op zowel zelfcultivatie als op de staat. Vanuit filosofisch oogpunt benadrukt Yan Zun de omkeerbaarheid van de tegenstellingen, die voortkomen uit een gemeenschappelijke oorsprong en die in harmonie samenkomen: alles verandert en begint voortdurend opnieuw. Actie komt voort uit niet-actie (wuwei); kennis moet worden afgewezen en rust wordt gevonden in de leegte. De leegte is volheid en spontaniteit en superieur aan alle praktijken gericht op een lang leven.

De kosmogonie van Yan Zun is complex.
Eerst komt de Dao, de ‘leegte van de leegte’. De Dao wordt gevolgd door zijn de (deugd), die gelijkgesteld wordt met de Ene (yi) en met Leegte. De komt op zijn beurt vóór Niet-zijn en Zijn (wu en you). Dan komt de Geest (shenming 神明), die gerelateerd aan de Twee, het ‘niet-zijn van het Niet-zijn’ is.
De volgende fase, gerelateerd aan de Drie, is Harmonie (he j和), wat overeenkomt met Niet-zijn.
Vanuit deze staat ontstaan Yin en Yang, hemel en aarde, de heilige (shengren), pneuma (qi) en vormen (xing). Volgens Yan Zun is deze metafysica de basis van zowel de sociale orde als de zelfontplooiing.
(bron: Isabelle Robinet in Pregadio 2008 p. 1146)

Alan Chan stipt de volgende onderwerpen aan:

Net als Heshang Gong onderschrijft Yan Zun ook de yin-yang kosmologische theorie die kenmerkend is voor het Han-denken. In tegenstelling tot het commentaar van Heshang Gong schrijft de Laozi Zhigui echter geen positief programma voor om iemands qi-energie te voeden of actief een 'lang leven' te cultiveren.
Dit betekent niet dat Yan het ideaal van een lang leven verwerpt. Integendeel, hij erkent dat de Dao ‘eeuwig leeft en niet sterft’ (8.9b), en dat de 'mens van de Dao' dienovereenkomstig ‘een lang leven geniet’ (7.2a). Er bestaat weinig twijfel dat het waarderen van iemands geest en vitale energie belangrijk is, maar zelfontplooiing mag het principe van niet-handelen niet schenden. Elke poging die in strijd is met wat in de Laozi ziran (natuurlijkheid) wordt genoemd, is contraproductief en gedoemd te mislukken.

Het concept van ziran neemt een centrale plaats in in het commentaar van Yan Zun. Het beschrijft de aard van de Dao en de manifestatie ervan in de wereld. Het wijst ook op een ethisch ideaal. De manier waarop natuurverschijnselen werken weerspiegelt de werking van de Dao. De ‘wijze’ volgt de Dao in die zin dat ook hij zich aan de natuurlijkheid houdt. In de praktijk betekent dit dat je aandacht besteedt aan je hart-geest, zodat deze niet verslaafd raakt aan verlangen. Eenvoud (Simplicity) wordt genoemd als een sleuteluitdrukking van ziran. Het is veelbetekenend dat de Laozi zhigui suggereert dat net zoals de wijze op de Dao ‘reageert’ door eenvoudig en zonder verlangen te zijn, het gewone volk op zijn beurt op de wijze zou reageren en het rijk aan hem zou toevertrouwen.

Het concept van 'response' [reactie]' (Ying 應), een algemeen Han-idee dat de waargenomen wederkerige relatie tussen de 'weg van de hemel' en menselijke aangelegenheden verwoordt, speelt een prominente rol in het commentaar van Yan Zun. Het belangrijke punt is dat het in wezen kosmologische inzicht direct wordt toegepast op de kunst van het heersen. De Laozi zhigui stelt de hiërarchische structuur van de samenleving niet ter discussie; daoïstische natuurlijkheid heeft weinig te maken met sociale of politieke anarchie. Wat het commentaar wil laten zien is dat de Laozi een alomvattende gids biedt voor orde en harmonie op alle niveaus.

Alan Chan is van mening dat het commentaar van Yan Zun, net als dat van Heshang Gong, de invloed van de Huang-Lao-school weerspiegelt. Yan Zun beleefde zijn hoogtij dagen tijdens het bewind van keizer Cheng (die regeerde van 33-7 v.Chr.). Cheng verplichtte zich ertoe de keizerlijke cultpraktijken van Han te hervormen. Op een gegeven moment berispte keizer de 'officials' [beambten van het hof] dat ze de leer van yin-yang verwaarloosden. De Laozi zhigui lijkt in deze context te passen.
Het Heshang gong-commentaar, hoewel evenzeer gericht op het realiseren van de heerschappij van de Dao in zowel zelfontplooiing als bestuur, stamt misschien uit een iets latere periode waarin religieuze ideeën en praktijken die verband houden met het voeden van iemands vitale energie vollediger geïntegreerd raakten in de daoïstische visie. (Chan in Kohn's Daoism Handbook 2000 p13)

Literatuur en vertalingen

Hieronder kunt u een selectie maken van de verschillende publicatievormen en de taal. Ik beperk me tot vier taalgebieden (Nederlands, Engels, Frans en Duits). De meeste literatuur is overigens engelstalig. U kunt bij teksttype ook apart de vertalingen selecteren en U kunt desgewenst ook een specifieke auteur zoeken.

Boeken 1 tot 3 van de 3

Chan, Alan K.L. (1998). The Essential Meaning of the Way and Virtue: Yan Zun and 'Laozi Learning' in Early Han China. Monumenta Serica, Vol. 46-1, pag. 105-127. *.

Liu, Jennifer (2019). Painting the Formless and Strumming the Soundless: Yang Xiong’s Taixuan jing as Expression of the Absolute. *
Ook online.

Meer informatie...

Vervoorn, Aat (1989). Zhuang Zun: A Daoist Philosopher of the late first century b.c.. Monumenta Serica, Vol. 38, pag. 69-94. *.

Boeken 1 tot 3 van de 3