Zhi Dun 支遁 [Chih tun]

Zhi Dun 支遁 [Chih tun] (314-366 - Oostelijke Yin dynastie)

Zhi Dun (Zhi Daolin, 314–366 CE) was een bekende "gentleman-monk" tijdens de Oostelijke Jin-periode. Als een adept van Xuanxue (玄學) en qingtan (清談, "Pure Conversatie"), specialiseerde Zhi zich in de methode van exegese met betrekking tot het Mahayana-begrip van prajna (wijsheid) op basis van het idee van Xinfoxuan (新佛玄, "Nieuwe Boeddhistische Mysteries"), een syncretische lezing van het boeddhisme en Xuanxue. Hoewel Zhi een belangrijke figuur in zijn tijd zou worden, zijn de studies over zijn gedachtegoed in de Engelstalige wereld vrij beperkt vergeleken met andere filosofen uit dezelfde periode.

Zhi Dun werd geboren in een boeddhistische familie. Hij werd op vijfentwintigjarige leeftijd als priester gewijd, hoewel hij zijn ambt niet opnam. Hij bracht het grootste deel van zijn tijd door in tempels in de hoofdstad of op zijn eigen toevluchtsoord op de Yuhang-berg, waar hij zich wijdde aan de studie van de Prajnaparamita Sutra over de perfectie van wijsheid en de Tathagatajnanamudrasamadhi Sutra over meditatief bewustzijn. Tegelijkertijd had hij een nauwe band met veel vooraanstaande geleerden van zijn tijd, wanneer hij betrokken was bij "Pure Conversatie" of openbare uiteenzettingen gaf van filosofische en religieuze teksten. Wat betreft zijn leven, beschrijft de Biografie van Eminente Monniken (Gaoseng zhuan 高僧傳) Zhi Dun als iemand die "de voetsporen van Ma Ming volgde en de leerstellingen van Nagarjuna [in zijn leer over leegte] navolgde". Toch gaat Zhi's bijdrage aan het Chinese intellectuele erfgoed veel verder dan het boeddhisme. Zijn interpretatie van de Zhuangzi (莊子) heeft een blijvende invloed gehad op de Zhuangzi-studie door de geschiedenis heen. Zijn dubbele identiteit als geleerde (士, shi) en monnik (僧, seng) stelt hem dus in staat om dingen vanuit beide perspectieven te bekijken. (Ellen Y. Zhang 2020 in Dao Companion to Xuanxue p501-502)

Buswell vult aan: Zh Dun us een vroege exegeet van de literatuur over de perfectie van wijsheid (Prajñāpāramitā) in het zuiden van China en leider van een invloedrijke groep vroege boeddhistische filosofen die verbonden waren met de school van de "Donkere Leer" (Xuanxue).

Zhi is vooral belangrijk vanwege zijn cruciale herinterpretatie van de Chinese filosofische term li, die eerder de "patroon" of natuurlijke orde van dingen betekende. Zhi herinterpreteerde li echter in het licht van de gedachte over de perfectie van wijsheid als een absoluut "principe," dat later werd geconstrueerd als tegenhanger van de manifestaties van dat principe in de wereld als verschillende "verschijnselen" (shi). Dit onderscheid tussen principe en verschijnselen nam later een cruciale positie in binnen het denken van veel inheemse scholen van het Chinese boeddhisme, waaronder de Tiantai Zong en de Huayan Zong. (Buswell 2014 The Princeton Dictionary of Buddhism p1055)

Zhi Dun was een productieve dichter. Achttien van zijn gedichten zijn bewaard gebleven. Hoewel sommige over boeddhistische onderwerpen gaan, tonen veel van zijn gedichten kenmerken van het xuanyan (玄言) vers dat populair was tijdens de Oostelijke Jin. Een opmerkelijk voorbeeld is zijn vijfdelige "Yong huai shi" (詠懷詩) (Gedichten die mijn gevoelens bezingen).
Hij schreef ook commentaren op de Anbanshouyi jing (安般守意經) (Ānāpānasmṛti Sūtra) en de Vier Dhyanas (stadia van trance). Hij schreef ook verschillende essays, waaronder “Ji se you xuan lun” (即色遊玄論) (Verhandeling over het zwerven door het mysterie waar [leegte] identiek is aan materie).
Hij nam deel aan debatten over het hoofdstuk “Xiaoyao you” (逍遙遊) (Carefree Roaming) van de Zhuangzi met Liu Xizhi (劉系之) en Feng Huai (馮懷). Hij nam ook deel aan “pure gesprekken” met vooraanstaande figuren zoals Xie An (謝安) (320–385). (Knechtgens 2014 Ancient and Early Medieval Chinese Literature III p2241-2243)

- Wikipedia: Zhidun (engels)

Literatuur

Boeken 1 tot 4 van de 4

Boeken 1 tot 4 van de 4

---