start > Huainanzi > hoofdstukken > hoofdstuk
Korte toelichting per hoofdstuk
De beschrijvingen van de hoofdstukken zijn nog in ontwikkeling (work in progres). U kunt hiernaast een van de beschikbare hoofdstukken selecteren.
Hoofdstuk 12. 道應 Dàoyìng - Responses of the Way
Titels van dit hoofdstuk
Major 2010: Responses of the Way
Komjathy 2022: Responding to the Dao
Le Blanc 2003: Des résonances du 'Dao'
Onderwerp van dit hoofdstuk
Jiě (解) - Exegese. Illustraties van hoe te reageren op uiteenlopende omstandigheden door middel van de Dao, zoals de Laozi doet.
De samenvatting uit de Huainanzi zelf (Yaolüe - hst21)
De samenvatting uit hoofdstuk 21 (Yaolüe) van de Huainanzi luidt als volgt:
“Responses of the Way” picks out and draws together the relics of past affairs, pursues and surveys the traces of bygone antiquity, and investigates the reversals of bad and good fortune, benefit and harm. It tests and verifies them according to the techniques of Lao and Zhuang, thus matching them to the trajectories of gain and loss.
Inleiding hoofdstuk
Het hoofdstuk 12 Dàoyìng wordt als een van de vroege commentaren op de Laozi gezien.
Sarah A. Queen vat het hoofdstuk als volgt samen:
De kenmerken van de ideale heerser ontvouwen zich door negatieve en positieve voorbeelden uit het verleden. Deze alomvattende visie op heerschappij wordt uitgedrukt door zesenenvijftig anekdotes, elk afgesloten met een citaat uit de Laozi dat de didactische beweringen van de anekdote ondersteunt. Deze anekdotes en vele andere van dezelfde soort lijken in verschillende vormen (geschreven, mondeling, of beide) te zijn verspreid tijdens de periodes van de Strijdende Staten en de Han en kunnen worden beschouwd als een kenmerkend genre.
De anekdotes verzameld in dit hoofdstuk "Dàoyìng" bevatten alles, van diepgaande en verborgen verhalen over mystiek zwerven tot moraliserende speeches, ethische voorschriften en praktisch politiek advies. Ze illustreren de manier waarop de Dao bekend kan zijn bij de heerser en gebruikt kan worden om het succes en de welvaart van zijn heerschappij te waarborgen.
Rhetorisch gezien tonen deze anekdotes en hun "afsluitende" passages uit de Laozi ook de veelzijdigheid van die tekst als een gezaghebbende bron van wijs bestuur. Gelezen als "de overblijfselen van voorbije zaken" waren ze het ideale literaire medium om de relatie tussen de Dao en menselijke aangelegenheden te illustreren in de context van verandering. Bovendien tonen de citaten uit de Laozi de brede reikwijdte van die tekst en zijn vermogen om bijna elke gelegenheid aan te pakken die zich zou kunnen voordoen. De combinatie van illustratieve anekdote en toepasselijk citaat creëerde een mix van didactische principes (in hoofdstuk 21, genaamd "de technieken van Lao-Zhuang") die de samenstellers van hoofdstuk 12 beschouwden als instrumenteel voor het succes van een heerser. Bovendien krijgt de Laozi hier een canonieke autoriteit die de geloofwaardigheid van de visie op het rijk en de heerschappij van de wijze die in de Huainanzi meer in het algemeen wordt gepromoot, versterkt.
De anekdotes van de Dàoyìng schetsen principes die moeten worden geïmplementeerd door de ideale heerser om ervoor te zorgen dat hij succesvol zal zijn en niet zal falen. De tekst beveelt ook sterk syncretische technieken aan bij de heerser, waarbij uiteenlopende overgeleverde tradities worden verzoend in een idee van heerschappij binnen de bredere context van verandering. In "Dàoyìng" kunnen deze anekdotes worden gegroepeerd in drie categorieën:
(1) epistemologie,
(2) ethiek en
(3) pragmatiek.
ad 1 De zeventien anekdotes in de categorie van epistemologie behandelen fundamentele vragen zoals: Kan kennis van de dao worden verworven? Hoe weet men de dao? Hoe communiceert men kennis van de dao naar anderen? Deze verhalen vertonen veel parallellen met anekdotes die te vinden zijn in de latere hoofdstukken van de Zhuangzi.
ad 2 De tweede groep, ethiek, bestaande uit drieëntwintig anekdotes, portretteert een meer openbare wijsheid gegrond in details van het politieke domein en begrippen van ethisch leiderschap, oordeelsvermogen en verantwoordelijkheid voor de collectieve toekomst. Deze anekdotes bieden morele inspiratie om het grootste goed te doen voor het grootste aantal mensen. Dienovereenkomstig gaan ze over het ethisch gedrag en de morele karakter van heersers in relatie tot het volk en leden van de bureaucratie.
ad 3 De laatste groep anekdotes adviseert de heerser praktische maatregelen te nemen om ervoor te zorgen dat zijn positievoordeel (shì 势) niet in gevaar komt, zijn politieke macht niet wordt betwist en zijn staat of persoon niet wordt vernietigd. Deze anekdotes benadrukken buraucratische technieken op het gebied van werving en controle. De heerser moet in staat zijn mannen van waarde en talent te verwerven. De meest doeltreffende heersers zien getalenteerde mannen niet over het hoofd.
(Sarah A. Queen in Major 2010 p429-430, 432-434)
Komjathy geeft de volgende typering van het hoofdstuk.
De ontvangen 21 hoofdstukken van de Huainanzi 淮南子 (Boek van de Meesters van Huainan) bevatten ook een quasi-commentaarhoofdstuk. Dit is hoofdstuk 12 "Dàoyìng - Responding to the Dao". De titel verwijst duidelijk naar de Dào als onderliggende en allesomvattende heilige werkelijkheid, maar hier ligt de nadruk op de resonantie (ganying 感應) van de Han-kosmologie.
Daoïstische beoefenaars, en de wijze heerser die de zich laat leiden door dergelijke adviseurs, moeten zich afstemmen en leren "te reageren" op de Dào. Dan zal de Dào op dezelfde manier reageren. Net als de Huainanzi zelf, die een compendium of miscellanea is, is het hoofdstuk "Dàoyìng" het werk van verschillende anonieme auteurs en redacteuren. De Huainanzi, en darmee ook "Dàoyìng" is bedoeld als een compendium van alles wat de verlichte heerser moet weten om het volk te koesteren en de creatieve processen van het universum te bevorderen.
Zijn eenentwintig hoofdstukken beschrijven de betekenis en methoden van de innerlijke cultivering van de heerser en de kosmologische grondslagen die hij nodig heeft om de natuurlijke homologe relaties van macrokosmos en microkosmos te versterken. Het primaire publiek is dus de keizerlijke elite en hun politieke adviseurs. Het Huainanzi-commentaar bestaat niet uit volledige hoofdstukken van de ontvangen Laozi, maar het lijkt meer op zoiets als "afsluitende verzen." (capping verses). Het bevat materiaal dat parallel loopt met de inhoud van veertig hoofdstukken van de Laozi, met in totaal drieënvijftig verwijzingen. Sarah Queen:
Echter, het hoofdstuk Dàoyìng wijkt ook op verschillende manieren af van Hanfeizi hst 21, doordat ze ook teksten zoals de Zhuangzi en Lushi chunqiu erbij betrekt. Met betrekking tot het eerste benadrukt Dàoyìng het belang van meditatieve technieken, apofatische innerlijke cultivering en mystieke gnosis (zie bijv. 12.7; Major et al. 2010, p444-45, ook in Zhuangzi hst 22-III). Deze worden opgenomen in een sociaal-politiek programma: "Kortom, de ideale heerser in de Dàoyìng moet een mysticus, een moralist en een realist zijn" (ibid., 438).